YAŞLI PSİKOLOJİSİ Dersi GELİŞİMİN TEMEL KAVRAMLARI VE YAŞLILIK DÖNEMİ İLE İLİŞKİSİ soru detayı:
SORU:
Kalıtım nedir? Gelişimde kalıtımın rolünü açıklayınız.
CEVAP:
Kalıtım fiziksel özelliklerin, bilişsel özelliklerin ve kişilik özelliklerinin döllenme sürecinde ebeveynlerden bireye aktarılmasıdır. Kalıtım bir yandan bireylerin insan ırkına özgü olan ortak özelliklere sahip olmasına bir yandan da kendilerine özgü özelliklerle donatıl- masına yol açmaktadır. Bu kapsamda tüm insanların iki gözü, iki kolu, iki bacağı bulun- makta ve tüm insanlar konuşma, yürüme, düşünme gibi ortak özellikler taşımaktadır. Bir başka ifade ile bu özellikler insana ait evrensel nitelikler olup, kalıtım yolu ile nesilden nesile aktarılmaktadır. Öte yandan yine kalıtımsal özellikler sayesinde her birimizin birbi- rimizden farklı ve eşsiz özellikleri bulunmaktadır. Görüldüğü gibi kalıtım hem türe özgü genel özellikleri hem de bireye özgü farklılıkları içermektedir (Ceyhan, 2009).
Bireyler ebeveynlerinden gelen kalıtsal özelliklerini doğum öncesi dönemde, spermin yumurtayı döllediği anda kazanmaktadırlar. Döllenmiş yumurta zigot olarak adlandırılmaktadır. Zigot bireyin ebeveynlerine ve ebeveynlerinin ailesine ait genetik özellikleri taşımaktadır. Bu genetik özellikler bireyin gelişimine yön verecek olan temel kodlardır. Zigotta, yarısı anneden yarısı babadan gelen 23 çi kromozom bulunmaktadır. Bu kromozomlar sayesinde bireyler kendilerine özgü bir genetik yapıya ulaşmaktadırlar. Çünkü kromozomlarda yer alan genler, kişinin göz rengi, boyu gibi fiziksel özelliklerinden yakalanacağı hastalıklara kadar pek çok şeyi programlamaktadır (Sha er ve Kipp, 2010).