SORU: Kanun-ı Esasi’side yapılan 1909 yılındaki en geniş kapsamlı değişiklikle neler değişmiştir?
CEVAP: • Gerçek anlamda demokratik parlamenter sistem getirilmiştir. • Padişah yeni devletin başıdır; ama hem Meclis-i Umumi’de Anayasa’ya bağlılık andı içme yükümlülüğü altına girmiş (md.3) ve ödenekleri yasaya bağlanmış (md.6) hem de bakanlar kurulunun oluşumu üzerindeki yetkilerini büyük ölçüde yitirmiştir. Hükümet, Meclis-i Mebusan’a karşı sorumlu tutulmuştur (md.30). • Padişahın, 1876 Anayasası’nda sahip olduğu yürütme yetkileri saklı tutulmakla beraber, kendisi bunları doğrudan doğruya kullanamaz hale gelmiştir. Padişah, kendisine verilmiş gibi görünen bütün yetkileri ancak sadrazam ve ilgili bakanın girişim ve imzası ile kullanabilecektir. Böylece yürütme yetkisi padişahtan kopup, bakanlar kuruluna doğru kaymakta ve Osmanlı kamu hukukunda Kabine Usulü’ne geçilmektedir. • Padişahın parlamentoyu fesih yetkisi de iyice sınırlanmıştır. Padişah bu yetkisini de tek başına kullanamaz (md.7, 35).