ULAŞTIRMA SİSTEMLERİ VE YÖNETİMİ Dersi TAŞIMA TÜRLERİ VE ÖZELLİKLERİ soru detayı:
SORU:
Karayolu taşımacılığını açıklayınız.
CEVAP:
Karayolu taşımacılığı; yük, eşya ve insanların karayolu taşıtları ile taşınması olarak tanımlanabilmektedir. Karayolu taşımacılığı; karayolu altyapısı, üstyapı elemanları, yasal düzenlemeler, işgücü ve taşınan unsurlar (yükler) olmak üzere beş temel bileşene sahiptir. Bu faktörler arasındaki etkileşim ve uyum taşıma operasyonunun verimliliğini, etkinliğininve performansını büyük ölçüde etkilemektedir.Karayolu taşımacılığı lastik tekerlekli karayolu taşıma araçlarının kullanılması ile karayolu alt yapı unsurları (karayolu, tünel vb.) üzerinden gerçekleştirilen taşıma türüdür. Karayolu taşımacılığında karayolu için tasarlanmış lastik tekerlekli araçlar kullanılmaktadır. Söz konusu taşımacılık türünde karayolu alt yapı elemanları (yol, tünel vb.), üst yapı elemanları (kullanılan araç tipleri, donanımlar vb.), yasal düzenlemeler, işgücü ve taşınan
unsurlar taşıma türünün bileşenlerini oluşturmaktadır. Karayolu taşımacılığında kullanılan araçlar; kamyonlar, tenteli araçlar, özel taşımalar için tasarlanmış araçlar ile römork ve yarı römorklar şeklinde gruplandırılabilmektedir.
Karayolu taşımacılığı kendi içerisinde farklı ölçütler çerçevesinde alt sınıflara ayrılmaktadır. Bu kriterlere göre karayolu taşımacılığı gerçekleştirildiği coğrafyaya göre yurtiçi ve uluslararası karayolu taşımacılığı, taşınan yükün özelliklerine göre standart karayolu taşımacılığı, spesifik yük taşımacılığı ile taşınan yükün miktarına göre tam yüklü karayolu taşımacılığı ve parsiyel karayolu taşımacılığı şeklinde alt gruplara ayrılmaktadır. Kara yolu taşıma sistemleri; teknoloji, şebekeler (ağlar), uluslararası ve yerel kurallar ve
düzenlemeler, bilgi ve iletişim, lojistik ve hizmet anlayış ve uygulamalarından meydana gelmektedir. Bu sistemler taşıma operatörleri, iç ve dış müşteriler, ekonomik ve sosyal faktörler ile devletin ortaya koyduğu yasal çerçeve ile sürekli etkileşim hâlindedir. Karayolu taşımacılık sektöründe arz ve talebin etkileşiminde destek hizmetler, taşımaya olan talep, güzergâh veya alternatif yollar, terminaller, gümrükler, sınırlar, ara geçiş noktaları, araçlar, işletmelerin sayısı,
kurallar ve düzenlemeler etkin rol oynamaktadır. Buna göre taşıma sistemleri özellikle teknoloji, iletişim, ekonomi gibi dışsal faktörlerden yoğun olarak etkilenmektedir. Karayolu eşya taşımacılığı, ücret karşılığında eşyanın bir yerden diğer bir yere taşınmasını karayolu ile sağlayan ve taşımacı ile gönderici arasında bir sözleşme yapılmasını gerektiren bir taşıma şekli olarak tanımlanmaktadır. Bu tanıma göre kara yolu taşımacılığının dört temel boyutu vardır;
• Karayolu ile taşınacak yükün mevcut olması,
• Bir taşımacı tarafından taşıma işinin üstlenilmesi,
• Taşımanın bir bedel karşılığı olması,
• Taşıma türü olarak karayolu taşımacılığının belirlenmesidir.