CEZA HUKUKUNA GİRİŞ Dersi Suçun Yapısal Unsurları soru detayı:
SORU: Kastın Türlerini detaylı olarak açıklayınız.
Kastın Türlerini detaylı olarak açıklayınız.
CEVAP: Kastın Türleri
Kast, failin işlediği suçun maddi unsurları hakkındaki bilginin derecesine göre; doğrudan kast ve olası (muhtemel, gayrimuayyen) kast şeklinde ikiye ayrılmaktadır.
Doğrudan Kast: Suçun kanuni tarifindeki maddi unsurların bilerek gerçekleştirildiği hallerde doğrudan kast vardır (m. 21, f. 1). Fail, işlediği suçun maddi unsurlarını tümüyle düşünmüş, öngörmüş ve dolayısıyla bütün bunlar hakkında bilgiye sahip olmuş ise doğ- rudan kast vardır. Bunun dışında, icra edilen fiilin olağan hayat tecrübelerine göre mu- hakkak surette sebebiyet vereceği neticeler bakımından da failin doğrudan kastla hareket ettiği kabul edilir. Örneğin, bir siyasi şahsiyeti öldürmek amacıyla bu kişinin bindiği uçağa bomba yerleştirilmesi hâlinde, bu bombanın patlaması sonucunda uçakta bulunan diğer kişilerin de ölmesi olağan hayat tecrübelerine göre muhakkak addedilir. Benzer şekilde, pencere camının arkasında bulunan kişiyi yaralamak amacıyla atılan taşın pencere camını da kıracağı muhakkaktır. Bu yüzden pencere camının kırılması halinde, mala zarar verme suçu bakımından failin doğrudan kastla hareket ettiği kabul edilir.
Kasten işlenebilen suçlar, hem doğrudan kastla hem de olası kastla işlenebilir. Ancak, bir suçun kanuni tanımında “bilerek”, “bildiği hâlde”, “bilmesine rağmen” gibi ifadelere yer verilmiş ise bu suç ancak doğrudan kastla işlenebilir. Örneğin, iftira suçu (m. 267) ancak doğrudan kastla işlenebilir. Zira fail işlemediğini bildiği hâlde, hakkında soruşturma veya kovuşturma başlatılmasını ya da idari bir yaptırım uygulanmasını sağlamak için bir kim- seye hukuka aykırı bir fiil isnat etmektedir.
Olası Kast: TCK’nin 21. maddesinin ikinci fıkrasında, olası kast şu şekilde tanım- lanmıştır: “Kişinin suçun kanuni tanımındaki unsurların gerçekleşebileceğini öngörmesine rağmen, fiili işlemesi hâlinde, olası kastı vardır.”
Doğrudan kasttan farklı olarak, olası kast hâlinde suçun maddi unsurlarının gerçek- leşmesi, fail tarafından muhakkak değil muhtemel (olası) addedilir. Olası kastta, tipik ne- ticenin gerçekleşmesi olayın seyrine bırakılmakta; neticenin gerçekleşmemesi için özel bir çaba sarf edilmemekte; “olursa olsun” düşüncesi ile hareket edilmektedir. Örneğin, otomobilin içinde bulunan kişiye silahla ateş edilirken hemen yanında oturmakta olan ki- şinin yaralanması ya da ölmesi de ihtimal dâhilindedir. Kurşunlardan birinin bu kişiye de isabet etmesi hâlinde, ortaya çıkan ölüm ya da yaralama neticesi bakımından failin olası kastla hareket ettiği kabul edilir.
Olası kast hâlinde failin, işlediği suçun maddi unsurları hakkındaki bilgisi, doğrudan kasttaki kadar kesin değildir. Olası kastın haksızlık içeriği doğrudan kasta nazaran daha azdır. Bu yüzden TCK, bir suçun olası kast hâlinde işlenmesi durumunda, faile verilecek cezada indirim öngörmüştür (m. 21, f. 2).
Kastın Türleri
Kast, failin işlediği suçun maddi unsurları hakkındaki bilginin derecesine göre; doğrudan kast ve olası (muhtemel, gayrimuayyen) kast şeklinde ikiye ayrılmaktadır.
Doğrudan Kast: Suçun kanuni tarifindeki maddi unsurların bilerek gerçekleştirildiği hallerde doğrudan kast vardır (m. 21, f. 1). Fail, işlediği suçun maddi unsurlarını tümüyle düşünmüş, öngörmüş ve dolayısıyla bütün bunlar hakkında bilgiye sahip olmuş ise doğ- rudan kast vardır. Bunun dışında, icra edilen fiilin olağan hayat tecrübelerine göre mu- hakkak surette sebebiyet vereceği neticeler bakımından da failin doğrudan kastla hareket ettiği kabul edilir. Örneğin, bir siyasi şahsiyeti öldürmek amacıyla bu kişinin bindiği uçağa bomba yerleştirilmesi hâlinde, bu bombanın patlaması sonucunda uçakta bulunan diğer kişilerin de ölmesi olağan hayat tecrübelerine göre muhakkak addedilir. Benzer şekilde, pencere camının arkasında bulunan kişiyi yaralamak amacıyla atılan taşın pencere camını da kıracağı muhakkaktır. Bu yüzden pencere camının kırılması halinde, mala zarar verme suçu bakımından failin doğrudan kastla hareket ettiği kabul edilir.
Kasten işlenebilen suçlar, hem doğrudan kastla hem de olası kastla işlenebilir. Ancak, bir suçun kanuni tanımında “bilerek”, “bildiği hâlde”, “bilmesine rağmen” gibi ifadelere yer verilmiş ise bu suç ancak doğrudan kastla işlenebilir. Örneğin, iftira suçu (m. 267) ancak doğrudan kastla işlenebilir. Zira fail işlemediğini bildiği hâlde, hakkında soruşturma veya kovuşturma başlatılmasını ya da idari bir yaptırım uygulanmasını sağlamak için bir kim- seye hukuka aykırı bir fiil isnat etmektedir.
Olası Kast: TCK’nin 21. maddesinin ikinci fıkrasında, olası kast şu şekilde tanım- lanmıştır: “Kişinin suçun kanuni tanımındaki unsurların gerçekleşebileceğini öngörmesine rağmen, fiili işlemesi hâlinde, olası kastı vardır.”
Doğrudan kasttan farklı olarak, olası kast hâlinde suçun maddi unsurlarının gerçek- leşmesi, fail tarafından muhakkak değil muhtemel (olası) addedilir. Olası kastta, tipik ne- ticenin gerçekleşmesi olayın seyrine bırakılmakta; neticenin gerçekleşmemesi için özel bir çaba sarf edilmemekte; “olursa olsun” düşüncesi ile hareket edilmektedir. Örneğin, otomobilin içinde bulunan kişiye silahla ateş edilirken hemen yanında oturmakta olan ki- şinin yaralanması ya da ölmesi de ihtimal dâhilindedir. Kurşunlardan birinin bu kişiye de isabet etmesi hâlinde, ortaya çıkan ölüm ya da yaralama neticesi bakımından failin olası kastla hareket ettiği kabul edilir.
Olası kast hâlinde failin, işlediği suçun maddi unsurları hakkındaki bilgisi, doğrudan kasttaki kadar kesin değildir. Olası kastın haksızlık içeriği doğrudan kasta nazaran daha azdır. Bu yüzden TCK, bir suçun olası kast hâlinde işlenmesi durumunda, faile verilecek cezada indirim öngörmüştür (m. 21, f. 2).