TÜRKİYE'DE SOSYOLOJİ Dersi 19. ASIRDA OSMANLI TÜRK DÜŞÜNCESİ soru detayı:
SORU:
Kendisine 'sarıklı devrimci' de denilen Ali Suavi'nin din, Kur'an, halifelik gibi olgulara ilişkin görüşleri nelerdir?
CEVAP:
Kur’an’ı Türkçe okumak gerektiğini ileri sürer. Hatta hutbelerin Arapça okunmasına karşı çıkar. Hilafet kurumunu kabul etmeyen Suavi, Peygamber’in halife diye bir vekil bırakmadığını, hiç kimsenin vekil olmak iddiasında bulunamayacağını, halife unvanının sadece Hz. Ebu Bekir’e ait olduğunu söyler. Halife, imam, padişah bunların hiçbiri Peygamberin vekili değildir. İslam’da hükümdar da ceza görür. Bunun en güzel örneği tahttan indirmedir. Ona göre en bilgin Müslümanların elleri halife ve sultan kanlarına bulaşmıştır. Ona göre, meşrutiyet yönetimi cumhuriyete doğru kazanılmış bir safhadır. Böylece o, dinsel kanunlara karşı laikliği, mutlak idareye karşı cumhuriyeti, Osmanlıcılığa karşı da Türkçülüğü savunur. Dilin güçlüğünün harflerden değil, dilin yapısından kaynaklandığını, bu nedenle Latin alfabesine geçilebileceğini belirtir. O, tekkecilik ve dervişliğin İslam ülkelerini medeniyetçe, sanat ve ticaret bakımından geri bıraktığını belirtir. Ona göre tekke ve zaviye İslamiyet’e sonradan başka dinlerden girmiştir.