CEVAP:

Serinin alt ve üst limitlerinde serinin genel yapısına uymayan aykırı değerlerin bulunması durumunda kullanılabilecek bir ortalama türü de kırpılmış ortalamadır. Kırpılmış ortalama, seri ortalama hesabında bir tür dönüşüm yapılması işlemini içerir. Araştırmacı, bir kırpma oranına göre küçükten büyüğe olarak sıralı serinin alt ve üst kısmında yer alan belirli sayıdaki terimi hesaplama dışı bırakır. Örneğin %10 kırpılmış ortalama kullanılması durumunda serinin alt %10 ve üst %10’luk kesimi hesaplama dışı bırakılır. 20 adet terimin bulunduğu bir araştırmada %10 kırpılmış ortalama hesaplanması istenirse öncelikle kaç adet terimin hesaplama dışı bırakılacağı tespit edilir. Bu örnek için 20 terim sayısının %10’u 2 olduğu için küçükten büyüğe sıralı serinin ilk iki terimi ile son iki terimi hesaplama dışı bırakılır. Kırpılmış ortalama hesabında genellikle %5 ile %25 aralığında bir kırpma işlemi gerçekleştirilir. Araştırmacının seride yer alan aykırı değerlerin sayısını dikkatli bir şekilde incelemesi ile kırpma oranına karar verilir. Gerçek hayatta, özellikle bazı spor karşılaşmalarında kırpılmış ortalama kullanımı yaygındır. Bu duruma örnek olarak artistik buz pateni yarışmaları gösterilebilir.