OSMANLI DEVLETİ YENİLEŞME HAREKETLERİ (1703-1876) Dersi REFORMLARIN ZEMİNİ: 18. YÜZYIL soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Klasik Osmanlı tarihyazımında, 1730 isyanı ile ilgili ortaya koyulmayan eksiklikler nelerdir? 


CEVAP:

1730 isyanı, klasik Osmanlı tarihyazımında Patrona Halil’in omuzlarına yüklenmiş ve tarihsel bağlamından koparılmıştır. Dönemin kaynaklarının dikkatli bir analizi, bu isyanın, hakim bakışın aksine, dönemin “batılılaşma” hareketlerine ya da lüks tüketim alışkanlıklarına yönelik bir tepki olmadığını ortaya çıkarmaktadır. İsyan, hükümet içindeki ve dışındaki odaklar arasındaki bir güç çatışması olup dünyeviliğe (sekülarizme) savaş açan kişi olarak resmedilen Patrona Halil’in liderliğinde değil, Kaymak Mustafa Paşa gibi hükümet içinden ve İspirizade Ahmed Efendi ile Zülâli Hasan Efendi gibi ulemadan kimselerin organizasyonu ile ve yeniçerilerin fiili katılımıyla gerçekleşmiş ve İbrahim Paşa’nın uzun yıllar devletin ana mekanizmalarında tuttuğu gücün değişmez sahipleri devrilmiştir.