TÜKETİCİ DAVRANIŞLARI Dersi Tüketici Davranışı Kavramı ve Disiplinlerarası Yaklaşım soru detayı:
SORU:
Kültürel antropoloji ve tüketici davranışları arasında nasıl bir ilişki vardır?
CEVAP:
“İnsan topluluklarının kültürlerini inceleyen, bu kültürlerin kökeni ve evrimini araştıran bilim dalı”(Koç, 2008, s.29) olan antropoloji tüketici davranışı disiplini ile yakın ilişki halindedir. Kültürel ve tarihsel bir akış çerçevesinde toplum ve toplulukları inceleyen antropoloji çalışmalarında yaygın bir biçimde tüketim örüntülerine de rastlanmaktadır. Bu yapısı ile herhangi bir tüketim kültürünün günümüze değin nasıl bir seyir ve dönüşüme ulaştığına ilişkin çalışmalar antropolojik çalışmaları yansıtmaktadır.
Kültür ile tüketim arasındaki ilişki, varoluş kadar gerçek ve ötelenemeyecek düzeydedir. Hangi topluluk ya da kabile olursa olsan bu birimlerdeki sosyal ilişkiler, örf, gelenek ve görenekler kültürü oluşturmakta, bunlar da tüketime yön verebilmektedir. Dolayısıyla, kültürel antropolojinin tüketimin kökenlerini incelediğini ifade etmek olasıdır. Örneğin, bedestenden günümüzdeki postmodern alışveriş merkezlerine olan dönüşümü incelemek için kültür çalışmalarından yararlanmak gerekecektir. Pasajlardaki dükkânlardan yüksek kat ve tavanlı modern yapıdaki tüketim mabetlerine (!) nasıl bir yolculuk yapıldığı, ancak tüketim kültürü çalışmaları ile mümkün olabilmektedir. Benzer şekilde, bakır işlemeciliği ile ortaya konan ürünlerin günümüze nasıl ulaştığı veya hamam tüketim kültürünün örüntülerinin nasıl gerçekleşip günümüz metropol kültürlerinde yok olmaya yüz tuttuğunun incelenmesi önemlidir. Ramazan bayramlarına ilişkin geçmiş dönem ve kültürlerine ait tüketim örnekleri ve bunların günümüze yansımaları da bu kapsam altında değerlendirilebilir. Şu açık bir gerçektir ki günümüzde yaşanan tüketim biçimlerinin büyük bir bölümünün geçmiş dönemdeki kültürlerde izlerine rastlanabilir.