TARİHİ COĞRAFYA Dersi Mekan soru detayı:

CEVAP:

Lefebvre, “Mekanın Üretimi” adlı eseriyle, mekana dair kuramsal bir temel oluşturmaya çalışmıştır. Lefebvre bu eserinde, mekanın “toplumsal bir inşaa olduğu” gerçeğine vurguda bulunmuştur. “Mekan” ne salt bir soyutlama ve nesne, ne de sadece somut, fiziksel bir şeydir. Bütün boyutları ve biçimleriyle, hem kavram hem de gerçekliktir, yani, toplumsaldır. Bu yüzden, ilişkiler ve biçimler bütünü olup; cansız, sabit, durağan değil, canlı, değişken ve hareketlidir. Yani Lefebvre’in mekan anlayışı temelde “akışkandır”. Sürekli diğer mekanlara uzanır ve geri döner, onlarla birleşir ya da çatışır. Bu akışlar, birleşmeler ve çatışmalar -ki, farklı zamanlarla olur- bir diğerinin ya da öncekinin üzerine yerleşir ve mevcut mekanı üretir. Bir başka ifadeyle, (toplumsal) mekan, birçok boyutuyla, ona katılan, anlamlandırılan ve anlamlandırılmayan, algılanan ve doğrudan deneyimlenen, pratik ve teorik akışlarla üretilir. Lefebvre’de mekan, her tür toplumsal değişimin aynası olarak görünür. Mekanı anlayabilmek için ayna metaforu kullanan Lefebvre, aynı zamanda mekanı algılayan bireyin konumunun da büyük önem taşıdığını belirtir. O’na göre mekan; özellikle algılanan, tasarlanan ve yaşanan olmak üzere üç farklı derinlik düzeyindedir. Mekansal derinliğin algılanması ise, mekanla ilişki içinde bulunan bireyin bakışında gerçekleşir. Mekan aynı zamanda, bir toplumsal üretim sürecidir ve toplumun üretiminin hem sonucu hem de ön-koşuludur. Bu süreci açığa çıkarmak, teoride yeniden kurmak için, “nesneden (mevcut mekandan) onu üreten, yaratan eyleme geri gitmek”, “üretim ve anlamlandırma sürecini yeniden kurmak” gerekir (Lefebvre, 1991; Avar, 2009: 7-16).