SORU: Leyli’nin kaplan, Venüs yıldızı, ay ve geceyle olan bu mitolojik ilişkisinin divan edebiyatı metinlerine nasıl ulaştığı ve hangi biçimlerde muhafaza ettiği hakkında örnek vererek açıklayınız.
CEVAP: Hasedden yere çalmış şîr-i çarh evreng-i hurşîdi Gönül Kaysı peleng-i kulle-i kühsâra yaslanmış [Kıskançlığından evrenin aslanı, güneşin tahtını yere çalmış; gönül Kaysı dağın tepesindeki kaplana yaslanmış.] Bu beyitte Leylî ile Mecnûn mazmunun gizlendiği aslan motiş yer almaktadır. Gece ve gündüzü meydana getirmek üzere daire, çarh çizen güneş, kıskançlığından gurup vakti güneşinin, hurşidin tahtını yere çalmıştır. Venüs yıldızına hiçbir vakit ulaşamayacak olan güneş, kıskançlığından akşam güneşinin tahtını yere çalmış, onu yok etmiştir. Dolayısıyla dağ tepesi olarak sembolize edilen gökyüzüne karanlık yayılmıştır. Kaplana benzetilen bu karanlığa ise gönül Kaysı yaslanmıştır. Güneş battıktan sonra gökyüzünde ilk yükselen yıldız Venüs yıldızıdır ve gönül Kaysı Venüs yıldızını beklemektedir.
