CEVAP:

Likenler, toprak yapısı olmayan çıplak kayalar üzerinde soğuk ve ku­rak periyotları pasif bir şekilde geçirme özelliğine sahiptirler. Uygun koşullar meydana geldiğinde, kaya yüzeyinde ya da gözeneklerinde bulunan sudan yararlanılarak çimlenir­ler ve kayaya tutunurlar. Gelişmiş bitkilerdeki kök sistemi olmayan likenlerin kökçükleri kayaya sıkıca bağlanmalarını sağlamaktadır. Solunum ile meydana gelen karbondioksit su ile birleşerek karbonik asidi meydana getirir ve karbonik asit kayaların aşınmasına neden olmaktadır. Aşınan kısımlardaki mineral maddeler suyun içine geçmekte ve bun­lar likenlerin besin maddesi olarak kökçükler vasıtası ile alınarak fotosentez işleminde kullanılmaktadır. Diğer taraftan, canlılık özelliğini kaybeden likenlerin organik artıkları kaya yüzeyinde birikerek organik madde artışına sebep olmaktadır. Oluşan artık organik maddeler rüzgârla taşınan tozlarla birlikte, mikroorganizmalar, mineral madde ve gerekli ortam şartları ile ölü likenleri parçalamakta ve humusa dönüştürmektedir. Böylece, yap­raksı likenlerin gelip yerleşebileceği uygun bir toprak ortamı meydana gelmiş demektir.

Küçük yaprak formunda tallus oluşturan yapraksı likenler, kabuksu likenlere oranla daha yüksek boyludur ve kabuksu likenlerin ışıktan yararlanmalarını engelleyerek ortam­dan yok olmalarına neden olmaktadır. Yapraksı likenler, gelen tozları daha iyi tutarlar ve açığa çıkardıkları karbondioksit ile kayaları daha iyi parçalama yeteneğindedirler. Ölmüş ve ufalanmış formları ise kaya parçalarını organik madde bakımından zenginleştirerek ilkel toprak oluşumuna katkı sağlamaktadır. Böylece, tutulan nem miktarı artmakta, bu­harlaşma azalmakta ve ortam bitki yetişmesine daha uygun hâle gelmektedir.