EĞİTİM TARİHİ Dersi YAKIN ÇAĞ'DA OSMANLI VE DİĞER İSLAM DEVLET VE TOPLUMLARINDA EĞİTİM soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: Maarif-i Umumiye Nizamnamesi’nin (MUN) genel özellikleri nedir?


CEVAP: • MUN Osmanlı Devleti üzerinde Tanzimat Devri’ne yaşanan Büyük Güçler (İngiltere, Fransa ve Almanya) arasındaki nüfuz mücadelesinde Fransa’nın rakiplerine açık bir üstünlük sağladığı bir dönemin eseridir. Fransız eğitim yasasından aynen alınmıştır. Beraberinde getirdiği yapı, yalnız Osmanlı maarifini şekillendirmekle kalmamış; Cumhuriyet eğitim sisteminin de omurgasını teşkil etmiştir. • Nizamname, Tanzimat arifesinde (1838) kurulması hedeflenen ve büyük ölçüde gerçekleştirilen üç kademeli modern eğitimi; (i) hukuki zemine oturtmuş, (ii) sistem bütünlüğüne kavuşturmuş; (iii) sistemi oluşturan yönetim organları ve okul sistemini de tanımlamıştır. • Getirdiği en önemli yeniliklerden biri, Osmanlıcılık politikasına uygun olarak, orta ve yükseköğretim kurumlarını, tüm dinî ve etnik kökenden gelen öğrencileri kabul edecek şekilde yapılandırmasıdır. Bu kurumlarda resmî dil olan Türkçenin yanı sıra, devam eden öğrencilerin ana dillerinin öğretilmesi; öğrencilerin din derslerini kendi dinlerine mensup din adamlarından alabilmesi öngörülmüştür. Ne var ki bu nizamnamenin karma eğitime yönelik hükümleri, pratikte karşılaşılan sorunlar yüzünden uygulanamamıştır. • Nizamnamenin öngördüğü üç kademeli eğitim sistemi, tam olarak Sultan II. Abdülhamid zamanında (1876-1909) gerçekleştirilebilmiştir. Bu yapı, II. Meşrutiyet Devrinde (1908-1918) bazı düzenlemelerle daha da geliştirilmiş ve nihayet, önemli bir eğitim mirası olarak Türkiye Cumhuriyeti eğitim sisteminin altyapısını meydana getirmiştir.