YARGI ÖRGÜTÜ VE TEBLİGAT HUKUKU Dersi Yargı Örgütü Hukukunun Temel Kavramları ve Anayasa Yargısı soru detayı:
SORU: Maddî ölçüt yargı fonksiyonunu tanımlamak için yeterli midir?
Maddî ölçüt yargı fonksiyonunu tanımlamak için yeterli midir?
CEVAP: Maddî ölçüt yargı fonksiyonunu tanımlamak için gerekli, ama bu fonksiyonu diğer devlet fonk- siyonlarından ayırmak için her zaman yeterli de- ğildir. Zira, yasama ve yürütme organları da bazen maddî açıdan yargı fonksiyonuna benzer nitelikte işlemler yapabilmektedir. Örneğin, idarenin disip- lin soruşturması açarak disiplin cezası vermesinde ya da yasama dokunulmazlığının kaldırılması usu- lünde durum budur. Bu örneklerde de, hukuka ay- kırılık iddiası, hukuka aykırılığın tespiti ve müey- yide uygulanması aşamaları mevcuttur. Dolayısıyla şeklî (organik) ölçütü göz ardı etmek mümkün değildir. Bununla birlikte, idarî işlem olarak kabul edilen “hâkimin idari personele disiplin cezası ver- me yetkisi”nin gerek şeklî (organik) gerek maddî açıdan yargısal bir nitelik sergilediği göz önüne alındığında, yargı fonksiyonunun bu iki ölçüt bir arada kullanılarak tanımlanması da eleştiriye açık- tır. Yasama, yargı ya da yürütmenin uyuşmazlık çözme faaliyetleri arasındaki esas farkın işlemin yapılış şeklinde, yani “biçimsel ölçüt”te kendisini gösterdiği söylenebilir.
Maddî ölçüt yargı fonksiyonunu tanımlamak için gerekli, ama bu fonksiyonu diğer devlet fonk- siyonlarından ayırmak için her zaman yeterli de- ğildir. Zira, yasama ve yürütme organları da bazen maddî açıdan yargı fonksiyonuna benzer nitelikte işlemler yapabilmektedir. Örneğin, idarenin disip- lin soruşturması açarak disiplin cezası vermesinde ya da yasama dokunulmazlığının kaldırılması usu- lünde durum budur. Bu örneklerde de, hukuka ay- kırılık iddiası, hukuka aykırılığın tespiti ve müey- yide uygulanması aşamaları mevcuttur. Dolayısıyla şeklî (organik) ölçütü göz ardı etmek mümkün değildir. Bununla birlikte, idarî işlem olarak kabul edilen “hâkimin idari personele disiplin cezası ver- me yetkisi”nin gerek şeklî (organik) gerek maddî açıdan yargısal bir nitelik sergilediği göz önüne alındığında, yargı fonksiyonunun bu iki ölçüt bir arada kullanılarak tanımlanması da eleştiriye açık- tır. Yasama, yargı ya da yürütmenin uyuşmazlık çözme faaliyetleri arasındaki esas farkın işlemin yapılış şeklinde, yani “biçimsel ölçüt”te kendisini gösterdiği söylenebilir.