CEVAP:

Marshall (2006[1950]) Vatandaşlık ve Toplumsal Sınıflar kitabında, vatandaşlığın gelişiminin şöyle bir sıra izlediğine işaret etmektedir: Vatandaşlık on sekizinci yüzyılda ifade, düşünce ve inanç özgürlüğü ve adalet hakkı gibi bir kısım temel “medeni” haklardan oluşan bir statüye işaret ederken, on dokuzuncu yüzyılda seçmek ve seçilmek gibi “siyasal” hakları, yirminci yüzyılda ise ekonomik refah ve sosyal güvenlik gibi “sosyal” hakları kapsayan bir statüye denk düşmektedir. Bu anlamda, Marshall’a göre vatandaşlık kendi tarihsel gelişim süreci içerisinde medeni haklardan sosyal haklara doğru bir evrim geçirdiğini iddia etmektedir.

Marshall, İngiltere örneğinden hareketle geliştirdiği vatandaşlık kuramında, yurttaşlığın sivil, siyasal ve sosyal boyutlardaki gelişimini ortaya koymaktadır. Marshall’a göre 18. yüzyıl bireylerin hukuksal statüsünü ve sivil haklarını temel alan önemli bir sivil/medeni haklar gelişimine tanıklık etmiştir. Bu haklar bireysel özgürlük, konuşma özgürlüğü, düşünce ve inanç özgürlüğü, mülk edinme ve sözleşme yapma özgürlüğü ve adalet hakkı gibi hak ve özgürlüklere ilişkindir. Seçme ve seçilme hakkı ile örgütlenme haklarını içeren siyasal haklar ise 19. yüzyılda siyasal eşitlik için işçi sınıfının verdiği mücadelenin bir sonucu olarak gelişmiştir. Marshall’ın kuramının üçüncü boyutunu oluşturan ve 20. yüzyılda genişleyen sosyal haklar ise ekonomik refah ve sosyal güvenlik gibi haklara sahip olmaktan, çağdaş bir birey gibi yaşayabilmek hakkına dek uzanan bir haklar dizinidir (Kubilay, 2010, s.143). Bu anlamda, Marshall vatandaşlığa evrimci bir bakış açısıyla yaklaşmaktadır. Buna göre, Marshall’ın evrimci vatandaşlık anlayışında vatandaşlık hakları medeni haklarla sınırlı kalmayıp zaman içinde sırasıyla ilk önce siyasal daha sonra da sosyal haklar yönünde gelişmiş ve genişlemiştir.