DÜNYA MUTFAKLARI I Dersi GÜNEY AMERİKA ÜLKELERİ MUTFAĞI soru detayı:
SORU:
Mayaların mutfak kültürü nasıldı?
CEVAP:
Tüm antik uygarlıklar gibi Mayalar’ın yaşamları da hayatta kalabilmek için gıda üretim ve tüketimi üzerine kurulmuştu. Yaşam tarım etrafında dönmekteydi. Mayalar ahşap ve taştan yapılmış basit araçları kullanarak, balta, çapa ve kazma gibi sopalarla mısır, kabak, fasulye, avokado, domates ve diğer bitkileri yetiştiriyorlardı. Antik Maya Mutfağı’nda tarım ürünlerinin yanı sıra deniz ürünleri de yer almaktaydı.
Arkeologların verilerine göre tipik bir Maya ailesinin beş ya da yedi kişiden oluştuğu bilinmektedir. Maya kadınları her gün sabah saat dörtte kalkar, ateşi yakar ve kahvaltıyı hazırlarlardı. Şafaktan önce mutlaka sıcak çikolata içerlerdi. Akşamdan kalan yemek artıklarını mısır unu ile karıştırıp kızartarak krep yaparlardı. Evin erkekleri saat beşte kahvaltıyı bitirmiş olup avlanmak ve tarım yapmak için erkek çocuklarıyla birlikte evden ayrılırlardı. Günün sonunda kadınlar erkekler için banyoyu hazırlar, erkekler eve geldiklerinde hemen banyo yaparlardı. Banyodan sonra akşam yemeğini kadınlar erkeklere servis yaparlar, erkekler yemeklerini yedikten sonra kadınlar yalnız başlarına yemeklerini yerlerdi. Akşam yemeğinde mısır, siyah fasulye, hindi ve et yemeği olurdu. Yemek sonrası erkekler ahşap işçiliği yaparlar, kadınlarda dokuma için keten eğirirlerdi.
Mayalar’ın beslenmesi incelendiğinde başlıca ürünler; mısır, fasulye, biber ve kabak şeklinde sıralanabilir. Bunlar Maya Mutfağında birbirlerini tamamlayan gıdalardır. Mayalarda en temel gıda maddesi mısırdır. Mısırdan “atole” gibi çeşitli içecekler elde edilir ve hamurundan “tamales” denilen börekler ve gözlemeye benzeyen etli küçük börekler yaparlardı. Bu böreklerin içine et, sebze ya da her ikisi birlikte konurdu. Ayrıca lavaşa benzeyen “tortillas” da Maya Mutfağının olmazsa olmazları arasındaydı. Bunların yanı sıra, vitamin bakımından çok zengin olan ısırgan, Manilkara zapota ağacından elde edilen sakız, tuz, fasulye, manioc, capsicum chinense biberi ve helvacı kabağı (Cucurbita maxima) sayılabilir.
Mayalar’ın önemli içeceklerinden biri kakaoydu. Tohumundan elde edilen hamur suyla karıştırılarak içecek çikolata elde edilirdi. Bu içecek Nahuatl dilinde “xocolatl” olarak adlandırılırdı. Çikolata Maya ritüellerinde içilen içeceklerdendi. Bütün bu içecekler fincanlara koyulurdu ve içi boşaltılmış kabaklarda (Maya dilinde chú) taşınırdı.