CEVAP:

Tebligat Kanunu’nun 1. maddesinde tebligatın PTT veya memur vasıtasıyla yapılabileceği belirtilmiştir. Memur vasıtasıyla tebligat, Kanun’un 2. ve 41. maddelerinde düzenlenmiştir.

Yargı mercileri, kendiliğinden veya talep üzerine, işin niteliğine göre kendi memuru aracılığıyla tebligat yapılmasına da karar verebilir(TebK m. 41, TebY m. 64). Bu durumda ilgili yargı mercii, tebligat için PTT işletmesi aracılığıyla değil, kendi memuru aracılığıyla tebliğ işlemini gerçekleştirecektir. Ancak, memur vasıtasıyla teb- ligat yapılan işlerde, Kanun’da açıkça belirtilmemiş olsa da, ilgili yargı mercii sadece kendi yetki çev- resi içinde bu işlemi gerçekleştirebilir. Zira, yargı mercilerinin kendi yetki çevreleri dışında doğrudan işlem yapmaları mümkün değildir; şartları oluşursa ancak istinabe yoluyla diğer yargı makamından yardım isteyebilir.

Memur vasıtasıyla tebligat yapılmasına ilişkin diğer hüküm ise, Tebligat Kanunu’nun 2. maddesidir (ayrıca TebY m. 5).

Tebligat Kanunu’nun 2. maddesinde düzenle- nen memur (veya zabıta) vasıtasıyla tebligatla 41. maddesinde düzenlenen memur vasıtasıyla tebligat arasında bazı farklılıklar vardır. Bu farklılığın temelinde maddelerin düzenleniş yeri gelmektedir. Kanunun 2. maddesi, tüm tebligat türlerine ilişkin genel hükümleri içeren birinci babta iken, 41. madde, özel hükümleri düzenleyen ikinci babın adlî tebligatı düzenleyen birinci faslında yer almaktadır.

Düzenleniş yeri de dikkate alındığında, 41. madde, 2. maddede sayılan şartlardan bağımsız olarak, adlî makamın kararıyla memur vasıtasıyla tebligat yapılmasını mümkün hale getirmiştir. Bir noktada, adlî tebligat bakımından memur vasıtasıyla tebligat kolaylaştırılmış, herhangi bir gerekçe göstermesine gerek olmadan, adlî makamın doğrudan veya işin niteliğine göre ilgilinin talebi ile bu tür tebligatı yapmasına imkân tanınmıştır. Oysa, 2. maddeye göre (adlî işler dışında) memur vasıtasıyla tebligat yapılabilmesi için, maddede belirtilen şartların oluşması ve bu konudaki gerekçenin, ilgili evrakta gösterilmesi gerekir (TebY m. 5/2).

Kolluk kuvveti aracılığıyla tebligat yapılabilmesi için, adlî tebligatlar da dâhil olmak üzere, öncelikle yukarıda belirtilen 2. maddedeki (TebY m. 5/1) şartların oluşması gerekir. Ayrıca, tebligatı çıkaran merci, bunun gerekçesini belirterek, yetkili mahallî mülkî amire başvuruda bulunmalıdır. Ancak, özellikle uygulamada yetkili mahallî mülkî amire başvuruya ilişkin kanun hükmüne tam uyulduğu söylenemez. Fakat, Tebligat Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 5. maddesinin 3. fıkrasına göre, kolluk vasıtasıyla yapılacak tebligatlarda, mahallî mülkî idare amirinin emri olmadan kolluğa gönderilecek tebliğ evrakı gönderilen mercie iade edilir.