TÜRKİYE SELÇUKLU TARİHİ Dersi DEVLET TEŞKİLATI KÜLTÜR VE MEDENİYET soru detayı:

CEVAP:

Mevlânâ Celâleddin Rûmî: Etkileri günümüze kadar devam edegelen, dünyaca tanınmış, bu devrin diğer önemli bir siması Mevlana Celâleddin-i Rumî’dir (ö. 1273). O çocuk yaştayken babası Bahâeddin Veled ile birlikte Moğolların önünden kaçarak Belh’ten Anadolu’ya gelmiştir. Kübreviyye halifesi olan babasından, onun vefatından sonra Muhakkık-i Tirmizî’den tasavvufî eğitim almış, Şam ve Halep gibi merkezlerde medrese tahsili görmüştür. Konya’da müderrislik yaparken Kalenderî şeyhi Şems-i Tebrizî’nin de tesiriyle coşkulu bir tasavvufî anlayış geliştirmiş, ilişkileriyle, yazdığı eserlerle müslim, gayr-i müslim halkı, aydınları, yöneticileri derinden etkilemiştir. Kur’an’ın kölesi olduğunu açıkça ifade etmektedir. Onun cezbe halindeyken sema ettiği, ney ve musikiyi, hatta bazen bir anlatım dili olan müstehcen üslubu ilâhî aşka davet için sadece bir vasıta olarak kullandığı, Kuran’ın kölesi olduğunu açıkladığı aşikârdır. Moğol işbirlikçisi olduğu hakkındaki önyargılı iddianın aksine, Mevlânâ’nın Moğol yöneticilerle diyalog içinde olmasının şiddeti azalttığı bilinmektedir. O Mesnevî, Dîvân-ı Kebîr, Fîhi mâ Fîh gibi bütün eserlerini zamanına hâkim olan Fars kültürü nedeniyle Farsça yazmış olmasına rağmen sadece seçkin bir zümreye değil, toplumun her tabakasına nüfuz edebilmiştir. XIV. yüzyılın Türkçe yazan büyük şairlerinden Âşık Paşa ile Yunus Emre onun görüşleri doğrultusunda yazmışlardır. Ancak Mevleviyye tarikatı onun vefatından sonra, oğlu Sultan Veled zamanında oluşturulmaya başlanmıştır.