SORU: Meyve ve sebze hasadında hangi yöntemler kullanılır?
CEVAP: Meyve ve sebze hasadında temel amaç; meyve ve sebzenin tarladan alınması, yabancı maddelerden temizlenmesi, gerektiğinde sınıflandırılması, taşınması ve depolanmasıdır. Meyve ve sebzelerde hasat işleminin mekanize edilme düzeyi son yıllarda giderek önem kazanmıştır. Hasat işleminde 3 yöntem kullanılır: • Elle hasat, • Yarı mekanize hasat, • Tam mekanize hasattır. Elle hasatta meyve ve sebzeler tutunduğu yerden elle tek tek toplanır. Ayıklama, taşıma ve diğer işlemler elle yapılır. Bu yöntem, sofralık olarak tüketilecek ve hassas ürünler için tercih edilen bir yoldur. Yarı mekanize hasatta meyveler ve hasadı yapacak insanlar araçlarla taşınır. Meyve ve sebzenin toplanması yine elle yapılır. Tam mekanize hasat, gelişmiş makinalarla yapılır ve ürüne insan eli değmez. Bu yöntemde; ürünün bulunduğu yerden alınması, temizlenmesi, taşınması ve hatta sınıflandırılması makina ile yapılır. Elle hasattan tam mekanize hasada gidildikçe hasat süresi kısalmakta ve iş başarısı artmakta ancak ürün kalitesi düşmektedir. Hasat işleminde temel sorunlardan birisi meyve ve sebzelerin tümünün aynı anda olgunlaşmamasıdır. Elle ve yarı mekanize yöntemlerde birden fazla geçişle bu sorun ortadan kaldırılırken tam mekanize hasatta çoğunlukla ürünün tümünün aynı anda toplanması gerekmektedir. Bu da olgunlaşmamış ürünlerin istenmese de hasadına yol açmaktadır. Ayrıca ürünün daldan kopma direnci de olgunlaşmaya bağlı olarak değişmektedir. Olgunlaşmamış ürünler gövdeye daha sıkı tutunmakta ve hasatları zor olmaktadır. Bazen tüm ürünlerin olgunlaşması beklenebilmekte ya da kimyasal işlem uygulanarak olgunlaşma hızlandırılmaktadır. Meyvelerin hasadında tek tip makina çeşidi çoğunlukla birden fazla meyve hasadı için kullanılabilmesine rağmen sebzelerin hasadında ortak kullanım nisbeten daha az olmaktadır. Sebze hasat makinalarında kullanılan yöntemler üründen ürüne benzerlik gösterse de bazen ürün çeşidine göre önemli farklılıklar olabilmektedir. Hasat yöntemlerinin ve makinalarının seçiminde, meyve ve sebzelerin sofralık ya da fabrikasyon amaçlı tüketimleri etkili olur. Sofralık tüketilecek meyve ve sebzelerde genellikle elle ya da yarı mekanize hasat kullanılır.