TÜRK SİYASAL HAYATI Dersi Çok Partili Hayat: Siyaset, Partiler, Seçimler soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Millî bakiye sistemi nasıl uygulanır?


CEVAP:

1965 seçiminde uygulanan millî bakiye sistemine göre her il bir seçim çevresiydi. Önce, her seçim çevresinde, geçerli oyların toplamı o seçim çevresinden çıkacak milletvekili sayısına bölünerek “seçim sayısı” saptanacaktı. Her seçim çevresinde, her bir partinin aldığı toplam oylar içinde ne kadar “seçim sayısı” varsa o parti, o seçim çevresinde, o kadar milletvekili çıkaracaktı. Bağımsız adayların seçimi kazanabilmesi için her bir seçim çevresinde en az o seçim çevresindeki “seçim sayısı” kadar oy alması gerekiyordu. Seçim çevrelerindeki milletvekillikleri, siyasal partiler arasında, yukarıda belirtilen esasa göre dağıtıldıktan sonra, her partiye ait geriye kalan geçerli artık oylar, ülke genelini kapsayan “millî seçim çevresi” içinde toplanacaktı. Daha sonra, bütün partilerin “millî seçim çevresi” içinde toplanan artık oylarının toplamı, seçim çevrelerinde yapılan ilk milletvekili dağıtımından sonra açıkta kalan toplam milletvekili sayısına bölünerek “millî seçim sayısı” bulunacaktı. Her bir partinin “millî seçim çevresi” içindeki toplam artık oyları da millî seçim sayısına bölünerek, açıkta kalan milletvekillikleri siyasal partiler arasında dağıtılacaktı. Buna göre her bir partinin millî seçim çevresinde toplanan artık oyları içinde ne kadar millî seçim sayısı varsa, o parti millî seçim çevresinden o kadar milletvekili çıkaracaktı. Görüldüğü gibi sistem, tek bir oyun dahi boşa gitmesini önlüyor ve siyasal partilerin aldıkları oy oranlarıyla, kazandıkları milletvekili oranlarının hemen hemen birbirine eşit olmasını sağlıyordu.