ANAYASA I Dersi 1961 Anayasası soru detayı:
SORU:
Milli Birlik Komitesi'nin 12.06.1960’da kabul ettiği “1924 Tarihli ve 491 Sayılı Teşkilât-ı Esâsiye Kanununun Bazı Hükümlerinin Kaldırılması ve Bazı Hükümlerinin Değiştirilmesi Hakkında Geçici Kanun”la anayasa düzenine ilişkin kabul ettiği esaslar genel olarak nedir?
CEVAP: Kanunun 1. Bölümünde ‘Genel Hükümler’ başlığı altındaşu ifadelere yer verilmiştir: “İktidar partisi idarecileri tarafından anayasanın çiğnenmesi, Türk Milleti’nin bütün fert ve insanlık hak ve hürriyetlerinin ve masuniyetlerinin ortadan kaldırılması, muhalefet murakabesi işlemez hale getirilerek tek-parti diktatoryası kurulması suretiyle, Türkiye Büyük Millet Meclisi fiilen bir parti grubu durumuna düşürülmüş ve meşruluğunu kaybetmiştir.
Kanunun 1. maddesi, yeni anayasa ile siyasi partiler ve seçim kanununun kabul edilmesini takiben genel seçimlerin yapılması ve yeni TBMM’nin kurulmasına kadar geçecek süre içinde Türk milleti adına hâkimiyet hakkının MBK’ye ait olduğu hükmüne yer vermektedir. Öte yandan madde, 1924 Anayasası’yla TBMM’ye sunulan yetkilerin MBK tarafından kullanılacağını da düzenlemektedir.
Kanunun 3. maddesi, yasama ve yürütme yetkilerini düzenlemektedir. Bu hükme göre: “Milli Birlik Komitesi, yasama yetkisini doğrudan doğruya kendisi ve yürütme yetkisini, Devlet Başkanı’nca tayin ve Komite’ce tasvip edilen Bakanlar Kurulu eliyle kullanır.” 17. maddeye göre, “Milli birlik Komitesi’nin Başkanı, aynı zamanda Devlet’in ve Bakanlar Kurulu’nun Başkanı’dır.” Kanunun 4. maddesi, “Milli Birlik Komitesi, Bakanları her vakit denetleyebilir ve görevinden çıkarabilir. Görevinden çıkarılan Bakanın yerine yenisini Devlet Başkanı tayin eder.” hükmüne yer vermektedir. 5. madde ise “Yargı hakkı, tarafsız ve bağımsız mahkemelerce, kanun sınırları içinde, millet adına kullanılır” düzenlemesini içermektedir. Nihayet Kanunun 8. maddesi, “Milli Birlik Komitesi, genel seçimlerle kurulacak Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin görevine başlaması ile hukuki varlığını kaybeder ve kendiliğinden dağılmışolur” hükmüne yer vermektedir.
Kanunun 1. Bölümünde ‘Genel Hükümler’ başlığı altındaşu ifadelere yer verilmiştir: “İktidar partisi idarecileri tarafından anayasanın çiğnenmesi, Türk Milleti’nin bütün fert ve insanlık hak ve hürriyetlerinin ve masuniyetlerinin ortadan kaldırılması, muhalefet murakabesi işlemez hale getirilerek tek-parti diktatoryası kurulması suretiyle, Türkiye Büyük Millet Meclisi fiilen bir parti grubu durumuna düşürülmüş ve meşruluğunu kaybetmiştir.
Kanunun 1. maddesi, yeni anayasa ile siyasi partiler ve seçim kanununun kabul edilmesini takiben genel seçimlerin yapılması ve yeni TBMM’nin kurulmasına kadar geçecek süre içinde Türk milleti adına hâkimiyet hakkının MBK’ye ait olduğu hükmüne yer vermektedir. Öte yandan madde, 1924 Anayasası’yla TBMM’ye sunulan yetkilerin MBK tarafından kullanılacağını da düzenlemektedir.
Kanunun 3. maddesi, yasama ve yürütme yetkilerini düzenlemektedir. Bu hükme göre: “Milli Birlik Komitesi, yasama yetkisini doğrudan doğruya kendisi ve yürütme yetkisini, Devlet Başkanı’nca tayin ve Komite’ce tasvip edilen Bakanlar Kurulu eliyle kullanır.” 17. maddeye göre, “Milli birlik Komitesi’nin Başkanı, aynı zamanda Devlet’in ve Bakanlar Kurulu’nun Başkanı’dır.” Kanunun 4. maddesi, “Milli Birlik Komitesi, Bakanları her vakit denetleyebilir ve görevinden çıkarabilir. Görevinden çıkarılan Bakanın yerine yenisini Devlet Başkanı tayin eder.” hükmüne yer vermektedir. 5. madde ise “Yargı hakkı, tarafsız ve bağımsız mahkemelerce, kanun sınırları içinde, millet adına kullanılır” düzenlemesini içermektedir. Nihayet Kanunun 8. maddesi, “Milli Birlik Komitesi, genel seçimlerle kurulacak Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin görevine başlaması ile hukuki varlığını kaybeder ve kendiliğinden dağılmışolur” hükmüne yer vermektedir.