SORU: Moritz Schlick’ın hayatı hakkında bilgi veriniz!
CEVAP: 1882 yılında Berlin’de varlıklı bir ailenin üyesi olarak dünyaya gelen Friedrich Albert Moritz Schlick, Heidelberg’de ve Lozan’da fizik okudu. Berlin Üniversitesi’nde ünlü fizikçi Max Planck’ın öğrencisi oldu ve “Türdeş Olmayan Bir Ortamda Işığın Yansıması” adlı doktora tezini onun danışmanlığında yazdı. İlgi alanı fizik ve doğa bilimleri ile sınırlı olmayan Schlick, 1908 yılında mutluluğu peşine düşülmeye değer en yüksek amaç olarak ele alan “Yaşam Bilgeliği” adlı bir kitap yayımladı. “Modern Mantığa Göre Doğruluğun Doğası” adlı doçentlik tezini 1910 yılında yayımladı. Fizik alanındaki gelişmeleri takip eden Schlick, “Çağdaş Fizikte Uzay ve Zaman” adlı bir çalışmayı da kaleme aldı. Wittgenstein’ın “Tractatus” adlı eserini yayımladığı 1922 yılında Schlick de Viyana Üniversitesi’nde Tümevarıma Dayalı Bilimlerin Felsefesi alanında profesör olarak atandı. Rudolf Carnap, Herbert Feigl, Kurt Gödel, Hans Hahn, Otto Neurath ve Friedrich Waisman gibi adların da aralarında bulunduğu bir grup bilim adamı ve felsefeci Schlick’e düzenli toplantılarda bir araya gelmeyi önerdiler. İlk başta kendilerini Ernst Mach Topluluğu olarak adlandırsalar da daha sonra Viyana Çevresi olarak anıldılar. Schlick’in ikna çabaları sonucunda Wittgenstein, “Tractatus”taki görüşlerini tartışmak üzere 1924-1932 yılları arasında Viyana Çevresi’nin çalışmalarına katıldı. 1918-1925 arasında “Genel Bilgi Kuramı” adlı çalışmasına odaklanan Schlick, bu sentetik a priori doğruları irdeledi. 1926-1930 arasında “Ahlâk Felsefesinin Soruları” çalışmasını kaleme aldı. 1932-1933 arasında yazdığı “Pozitivizm ve Gerçekçilik” adlı makalesinde pozitivizmin temel tezlerini ortaya koydu. Almanya ve Avusturya’da Nazizim’in yükselişe geçmesi nedeniyle Viyana Çevresi’nin bazı üyeleri ABD’ye ve İngiltere’ye gitti. Schlick ise 1936 yılında eski bir öğrencisi tarafından üniversitenin merdivenlerinde bir tabanca ile vurularak öldürüldü. Schlick’i katleden öğrencinin gerekçesi konusunda, farklı görüşler ortaya atıldı. Bazıları, Schlick Yahudi kökenli olmamasına rağmen cinayeti, o sırada yükselen Yahudi karşıtlığına bağladı. Söz konusu öğrencinin aldığı on yıllık cezanın iki yılını doldurduktan sonra salıverilmesinin ardından Avusturya Nasyonal Sosyalist Partisi’ne katıldı. Schlick bilime dayalı bir felsefe anlayışının geliştirilmesine yaptığı katkı nedeniyle mantıksal pozitivizmin önde gelen bir temsilcisi olarak anıldı.
