HADİS TARİHİ VE USULÜ Dersi HADİSLERİN TASNİFİ VE TEMEL HADİS KİTAPLARI soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Mu‘cem türleri nelerdir?


CEVAP:

Mu‘cem türü hadis kitapları arasında en meşhur olanları Taberânî diye meşhur olan Ebu’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed et-Taberânî’nin (ö.360/970) büyük, orta ve küçük mu‘cem olmak üzere hazırladığı üç mu‘cemidir. Bu üç mu‘cemin içerikleri kısaca şu şekildedir:
1-el-Mu‘cemü’l-kebîr (Büyük Mu‘cem): Bu Mu‘cemde hadisler isimleri alfabetik olarak sıralanan sahâbîlere göre gruplandırılmıştır. Yani her sahâbenin ismi bir başlıktır ve bu başlık altında o sahâbenin Hz. Peygamber’den naklettiği hadisler yer alır. Bu eserin ismi Mu‘cem ise de yazılış yönteminin ileride ele alacağımız müsned diye isimlendirilen türle aynı olduğu görülür. Bu eserdeki hadis sayısı hakkında kaynaklarda yirmi beş bin ile altmış bin arasında farklı rakamlar verilmektedir. Bu sayı tekrarları da içerir. Çünkü aynı hadis birden çok sahabî tarafından nakledilmektedir. Bu yüzden bu tür râvîlere göre yazılan eserler daima mükerrer hadisler yani tekrarlar içerirler. Ebû Hüreyre’nin rivayet ettiği hadislerin sayısı çok fazla olduğundan Taberânî onun hadislerini bu mu‘cemine almamış, onun hadislerini ayrı bir eserde müstakil olarak toplamıştır. el-Mu‘cemü’l-kebîr yirmi beş cilt halinde Beyrut’ta basılmıştır. Eserin yazmasında bazı ciltler noksan olduğundan bu baskı noksandır.
2- el-Mu‘cemü’l-evsât (Orta Mu‘cem): Taberânî bu eserinde iki bin kadar hocasından almış olduğu 30 bin civarında hadisi hocalarının isimlerine göre sıralar. 1985 de Riyad’da 11 cilt olarak basılmıştır.
3- el-Mu‘cemü’s-sağîr (Küçük Mu‘cem): Bin civarındaki hocasından birer hadis naklederek hazırladığı bu eserde 1198 hadis yer alır. Değişik baskıları yapılmıştır.