HADİS TARİHİ VE USULÜ Dersi HADİSLERİN TASNİFİ VE TEMEL HADİS KİTAPLARI soru detayı:
SORU:
Müsned nedir?
CEVAP:
Müsned kelimesi Arapça’da, bir yere veya birine dayandırılan şey anlamına gelir. Müsned türü eserlerde hadisler, hadisin ilk râvîsi olan sahâbîlere göre sıralanmaktadırlar. Yani her bir sahâbînin hadisi bir arada bulunur. Bu eserlerde hadisler ilk râvilerine göre gruplandırılarak, onlara dayandırılarak düzenlendiklerinden bu isim verilmiştir. Müsnedlerde sahâbe ve tâbiûn sözleri yer almaz. Sadece Peygamberimize ait hadisler bulunur.
Müsned terimi hadis ilminde, isnadı zikredilerek kesintisiz olarak Hz. Peygamber’e ulaşan hadis veya sahih hadis anlamlarında da kullanılmıştır. Bir hadis kitabı türü olarak müsned’in bu tanımlarla ilgisi yoktur.
Tek bir sahabînin rivayetlerin toplayan müsnedler olduğu gibi, bir sahâbe grubunun veya bütün sahabîlerin hadislerini toplayan müsnedler de yazılmıştır. Müsnedlerde sahabîlerin kendi aralarında sıralaması farklı şekillerde olabilir. Kimi müsnedlerde sahabîler isimlerine göre alfabetik olarak sıralanırken, kiminde sahabîler Müslüman oluştaki kıdemlerine ve İslâm tarihindeki önemlerine göre, kimilerinde ise kabilelerine göre sıralanmıştır.
Sahâbe dışındaki bir âlimin veya râvînin rivayetlerini toplayan eserlere de müsned denmiştir. Örneğin mezhep imamları Ebu Hanîfe ve Şâfiî’nin rivayet ettikleri hadisler kendilerinden sonra Müsnedu Ebî Hanife ve Müsnedü’şŞâfiî adındaki kitaplarda bir araya getirilmiştir.
Müsnedler, bir sahâbînin, bir âlimin veya bir râvînin hadislerini bir arada inceleme ve değerlendirme imkânı sunmaları açısından önemlidirler ve bu amaçla yazılmışlardır. Bu özelliklerinden dolayı müsnedler hadis ilminde derinlemesine araştırma yapacaklar için çok önemli başvuru kaynaklarıdır.
Müsnedler genellikle hicrî üçüncü asır başlarından itibaren yazılmaya başlanmışlardır ve müelliflerinin ismiyle anılırlar.