SOSYAL BİLİMLERDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Dersi VERİ ÇÖZÜMLEME TEKNİKLERİ soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Nitel verilerin çözümleme ve yorumlanmasında yardımcı olabilecek yöntemler nelerdir?


CEVAP:

Farklı kaynaklarda nitel verilerin çözümleme ve yorumlanmasında yardımcı olabilecek, araştırmaya güç katacak çeşitli yöntemlerden söz edilmektedir. Orcher (2005) bu yöntemleri dokuz başlık altında irdelemektedir:

  1. Numaralandırma:Üzerinde çalışılan araştırma sorununa yönelik her bir önemli kavram, yapı, duygu, davranış ya da olaydan kaç kez söz edildiğini belirtme; gözlem yapılıyorsa ilgili davranışların kaç kişi tarafından ya da kaç defa gerçekleştirildiğini kayıt altına alma;
  2. Alıntı yapma: Üzerinde çalışılan konuyu tam anlamıyla betimleyen, ortaya çıkan kavram ve temaları tam anlamıyla destekleyen güçlü, ilginç ve özlü alıntıları bulguları desteklemek amacıyla kullanma;
  3. Görüş birliği sağlama: Belli bir kodlama yaklaşımı belirlendikten sonra verilerin birden fazla bağımsız araştırmacı tarafından incelenmesi; böylece kodlar üzerindeki görüş birliği ve görüş ayrılığı oranlarını betimleme;
  4. Çizelge oluşturma: Analiz sonucu ortaya çıkan kavramların temalar altında sınışandırılışını çizelgeler yoluyla verme, ana ve alt temaları ve temalar arası ilişkileri bu çizelgeler yardımıyla okuyucuya aktarma;
  5. Uzman görüşüne başvurma: Veri toplama ya da çözümleme aşamasında doğrudan rol almamış yetkin uzmanlar ile sonuçları tartışarak veriler ile ilgili ortaya atılan yargıların akla ve bilime yatkınlığını irdeleme;
  6. Gözlemden yararlanma: Veri kaynaklarını ve veri toplanan ortamı tüm ayrıntıları ile gözler önüne serebilecek kayıtlar tutarak bu kayıtları bağımsız bir gözlemci ile paylaşma, yaşanan sürecin bilimsel bir biçimde gerçekleşip gerçekleşmediğini yetkin ve bağımsız olan bu gözlemcinin dönütleriyle onaylama;
  7. Katılımcı onayı: Elde edilen bulguları katılımcıların onayına sunarak verilerin araştırmacı tarafından aşırı öznel ya da yanlış yorumlanmasının önüne geçme;
  8. Duyusal ton farklarını yakalama: Araştırmada katılımcıların söyledikleri ve yaptıkları benzer görünse bile sözsüz iletişim ve gözlem yetilerini işe koşarak katılımcıların sergiledikleri tavır ve duygu farklılıklarını ayırt etme;
  9. Çelişkili durum analizi: Çoğunluktan farklı eğilim gösteren ya da grubun tersine hareket eden bireyleri mercek altına alarak, genel eğilimden farklı olma nedenlerini betimleme.