CEVAP:

On dokuzuncu yüzyıl aslında bir reform çağıdır. Klasik çağ kurumlarının bir kısmı bu asırda ortadan kalkmış, bir kısmı da modernleşerek varlıklarını sürdürebilmişlerdir. Bu büyük değişim ideolojik sahada da ciddi ve sert bir mücadeleye paralel bir şekilde yürümüştür. Eski kurumlar ve geleneksel ideolojinin giderek zayıflaması, pek tabiidir ki, yeni bir tarih yorumuna ihtiyaç husûle getirmiştir. Yeni kurumlar ve bu kurumların varlığını gerekli/meşrû kılan düşünce, yeni bir tarih dili de geliştirmek zorunda idi. Daha somut bir ifâde ile siyâsî, iktisâdî, teknolojik, toplumsal ve askerî sahalarda tarihte sıklıkla görülmeyen ölçüde büyük kırılmaların yaşandığı bir zaman diliminde bu kırılmaların tarih yazıcılığını da etkilemesi kaçınılmazdı. Bu dönemin tarih metinlerine bakıldığında, evvelki dönemlerin tarih anlayışını devam ettiren tarihlerin yazılmış olduğunu görmek mümkündür. Vakanüvis tarihleri, genel tarihler, ruznâmeler ve biyografi zeyilleri bunlardandır. Konuları itibari ile değerlendirildiğinde, on dokuzuncu yüzyıl tarihçiliğinin özellikle üstünde durduğu konuların başında “Vak’a-i Hayriyye”nin gelmesi anlaşılabilir bir durumdur. Bu dönem tarihçiliğinin bir diğer gözde konusu da başta Rum İhtilali olmak üzere imparatorluğun dağılış sürecinde azınlık unsurlarının ayrılıkçı hareketleridir.