SORU: Orta Asya Göçer Kültüründe yiyecek elde etme
stratejileri nasıldı?
CEVAP: Çayırlık alanlarda yaşayan Türklerin en önemli
gıda elde etme stratejisi çobanlıktı. Bu iktisadi üretim
stratejisine bağlı olarak da göçer bir yaşam tarzına
sahiptiler. Söz konusu yaşam tarzının günümüzdeki
temsilcileri Toroslardaki Yörüklerdir. Bu ana strateji
sayesinde Türk kültürünün en ünlü yemekleri gelişmiştir:
Kebaplar. Ana gıda maddesi olan et, değişen yaşam ve
çevre koşullarına rağmen hâlâ birçok yemeğin ilk
malzemesidir. Çobanlık stratejisi sayesinde, kültürümüzde
süt ve süt ürünlerinde yararlanma bilgi ve tekniği de
oldukça gelişmiştir. Su kanalı ve ark yapımı bilgisi
geliştirilmesine rağmen, Türklerin bir diğer çevreden
yararlanma stratejisi, kuru tarım biçiminde yürütülen
buğday ve arpa ekiciliğidir. Buna bağlı olarak da yemek
kültürümüzün bir diğer önemli ayağı gelişmiştir: Hamur
işleri ve özelinde ekmekler. Sözü edilen iki çevreden
yararlanma stratejisi sonucunda elde edilen ürünler, tek ya
da birlikte kullanılarak kültürümüzün özgün ve en bilindik
yemeklerini ortaya çıkarmıştır: “Kızarmış ve ızgara etlerin
çeşitliliği, kat kat ince hamurdan yapılmış yemekler ve
etlerle tahılların (etli pilav çeşitleri) birlikte pişirilmesi
gibi” . Yaylacılıkla sürdürülen çobanlık ve basit tarımın,
ana besin maddeleri dışında, yemek kültürümüzde
biçimlediği diğer unsurları şöyle sıralanabilir: Taşınabilir,
basit pişirme araçları; basit, neredeyse doğrudan pişirme
teknikleri; saklama teknikleri.
