CEVAP:

Giyinme becerileri, yetersizliği olan çocukların bağımsız olarak işlevde bulunabilmesi için gerekli öz bakım becerilerindendir. Giyinme becerilerine sahip olmak yetersizliği olan çocukların toplumsal kabulü açısından, seçim yapabilme becerisi ile yaşam kalitesinin artması açısından son derecede önemlidir. Giyinme becerileri; iç çamaşırı, kazak, pantolon, etek, çorap, ayakkabı, mont, eldiven, şapka giyme ve çıkarma becerilerini içerir. Bu becerilerin yanı sıra; düğme ilikleme ve çözme, çıtçıt açma ve kapama, fermuar açma ve kapama, kemer takma, kaşkol bağlama, bağcık bağlama ve çözme, uygun giysi seçme, görünümü değerlendirme ve gerektiğinde düzeltme gibi ek becerileri de kapsayan becerilerdir. Dikkatle incelendiğinde, giyinme becerilerinin karmaşık beceriler olduğu görülmektedir. Bu nedenle öğretilecek giyinme becerilerinin az karmaşık olandan karmaşık olana doğru sıralanması gerekmektedir.

Giyinme becerileri OSB olan ya da normal gelişim gösteren olsun tüm bireyler için soyunma ile ilgili becerilerden daha zordur ve daha sonra kazanılır. Bu nedenle giysileri çıkarmayı beceremiyorsa öncelikle bu becerilerin öğretimi yapılır. Düğme açma-kapama, çıt çıt takma fermuar açma-çekme düğüm ve fiyonk yapma el göz eşgüdümü parmakla ilgili becerilerde tam bir gelişme gerektirir. Giyinme becerilerinin öğretimi olabildiğince doğal günlük etkinliklerin yapılmalıdır. Sabah kalkış, evden çıkış, toplumsal ortamlara gidiş ve çıkışlar soyunma giyinme becerilerinin öğretimi için en uygun zamanlardır. OSB olan bireyin bakımından sorumlu olan kişiler yeterli zamanlar ayırarak acele etmeksizin bu saatleri öğretim yapmak için kullanmalıdırlar.

 

Giyinme becerilerinin öğretiminde kullanılan araç gereçler de giyinmeyi kolaylaştırması bakımından önem taşımaktadır. Öğretim için giysileri seçerken mümkün olduğunca bireyin kendilerine ait giysiler seçilmeli gerekiyorsa bu giysilerde bazı uyarlamalar yapılmalıdır. Öğretim yapılırken önce büyük beden giysilerle ve lastikli pantolon, düğmesiz kazak, bağcıksız ayakkabı gibi ek beceriler gerektirmeyen giysilerle çalışılmalı, daha sonra uygun beden ve ek beceri gerektiren giysilere geçilmelidir. Öğretim sırasında, giysilerdeki fermuarların kolay çekilebilmesi için ucuna halka ve bağ takılması, büyükten başlayarak farklı büyüklükteki düğmelerin, fermuarların, çıtçıtların kullanılması, topuksuz çorapların ve yumuşak kumaşlı giysilerin seçilmesi önerilmektedir.

OSB olan bireyin bakımından sorumlu kişiler çocuğun evde ve diğer ortamlarda hangi giyinme becerilerine gereksinimi olduğunu belirlemelidir. Öğretilmesi hedeflenen giyinme becerisinin analizi yapılarak beceri ileri geri zincirleme ya da tüm basamakların bir arada öğretimi stratejilerinden biri seçilerek öğretilmelidir. Çocuğun düzeyine uygun ipuçları belirlenmeli kullanılmalı ve ipuçları azaltılarak çocuğun beceride ustalaşması sağlanmalıdır. Tuvalet yapma becerisinde olduğu gibi giyinme becerilerininde sürdürülmesi ve genellenmesi sağlanmalıdır. Bunun için çocuğun giyinmesi için gereksinim oluşturmak gereklidir. Özellikle bağımsız olarak giysisini giymesinin birey için pekiştirici olması sağlanmalıdır. Öğrenilen giyinme becerisinin başka ortamlarda ve başka kişilerin varlığında ve başka giysilerle yapılması becerinin genellemesini sağlayacaktır.