SORU: Osman Bey’in liderliğinde cemiyet sisteminde ve yapısında ne gibi gelişmeler yaşanmıştır? Açıklayınız.
CEVAP: Onun liderliğinde cemiyet sisteminde ve yapısında önemli değişiklikler olmuş, zamanla uç bölgesinin biraz dağınık ve karışık yapısına çeki düzen verilerek bir beylik-devlet haline dönüşecek temel siyasi unsurlar oluşmuş ve siyasi hâkimiyetin doğuşu gerçekleşmiştir. Aşiret yapısı içinde giderek güçlendiği anlaşılan Osman Bey’in bu savaşçı Türkmen gruplarından birinin lideri olarak sivrildiğine şüphe yoktur. Onun sürülerinin peşinden koşan basit bir çoban olmadığı, alp/gazi olarak anılan savaş örgütleyen bir askeri lider olarak yükseldiği söylenebilir. Önceleri savaşçı liderler (yani alpler) onunla aynı konuma sahip silah arkadaşları iken Osman Bey’in kazandığı başarılar ile öne çıkması üzerine ikinci planda kalmışlardır. Yani eşitler arasında ilk sıraya yerleşen Osman Bey’in liderliği bu silah arkadaşları tarafından kabul edilmiştir. Bu şekilde giderek Osman Bey’in emrinde bir idari/askeri kademeleşme oluşmuştur. Fetihlerle elde edilen toprakların önde gelen askeri kumandanlara dağıtılmasıyla, basit sayılabilecek bir askeri bürokrasinin temelleri de atılmıştır. Bu duruma ait ipuçları, güvenilir bulunmayan ilk Osmanlı kaynakları yanında onları genel anlamıyla doğrulayan bazı resmî belge ve daha sonra tutulmuş olup bu dönemlere inen kayıtları ihtiva eden sayım defterlerinde de yer alır.
