CEVAP: Osmanlı İmparatorluğu’nda sivil toplumun var olduğu ancak kavram geniş anlamıyla devlet dışında işleyen sosyal ilişkiler alanı tanımlandığında mümkündür. Buna göre sosyal hayatta farklı dinlere dayalı olarak ortaya çıkan dinî örgütler, vakıflar, esnaflardan oluşan ahi birlikleri, loncalar ve odalar, dernekler, dinî tarikat ve cemaatler toplumsal yaşamın sürdürülmesinde faaliyet gösteren sivil toplum örgütleri olarak sıralanabilecektir.