TÜRK SİYASAL HAYATI Dersi Türkiye’de Ordu Siyaset İlişkisi soru detayı:
SORU:
Osmanlı Devleti nasıl bir askeri yapılanmaya sahipti?
CEVAP:
Askeri yapılanmanın ilk unsuru, merkezde padişaha doğrudan bağlı olarak faaliyet gösteren Yeniçeri Ocağı’dır. Devşirme sistemine dayanan bu ocak, özellikle imparatorluğun ilk döneminde adeta bir savaş makinesi gibi görev yapmış, devletin sınırlarının genişlemesinde en çok katkısı olan aktörlerden biri durumuna gelmiştir. Ordunun ikinci bileşeni “tımar sistemi” ne dayanan atlı birliklerdir. Buna göre, vakıf malı sayılan ya da doğrudan padişahın mülkiyetinde olduğu kabul edilen İmparatorluk topraklarından büyük kısmı, ekilip biçilmesi için belirli kişilere bırakılmıştır. Araziyi işletme hakkına sahip olan “sipahi” genellikle bunu köylülere bırakır ve onlardan güçleri ölçüsünde alınan vergiyi kendi toplar. Sipahinin bunun karşılığında savaşlarda kullanılmak üzere kendisine verilen arazinin ekonomik büyüklüğü oranında asker barındırma yükümlülüğü bulunur. Savaş zamanı bu askerler, başlarındaki sipahinin komutanlığında, ordu saflarında kendilerine gösterilen yerlerde görev yaparlar. Son olarak devletle doğrudan bu tür bir ekonomiye dayalı ilişkiye girmeyen, normal şartlar altında sivil hayat süren diğer bazı askerlerden bahsedilebilir. Özellikle Türkmen aşiretlerinden savaş zamanlarında alınan gençlerle yukarıdaki iki silahlı unsur takviye edilir. Böylece devletin savaş gücü ve kapasitesinin birbirinden farklı şekilde düzenlenmiş ve normalde doğrudan ilişkileri olmayan güç unsurlarına dayandığı söylenebilir.