SORU: Osmanlı Devleti’nde vakıflar ve temlik yoluyla yapılan iskân nasıl yapılmıştır?
CEVAP: Fethedilen yeni bölgelerin imar ve iskânını gerçekleştirmek için bizzat kendisinden faydalanılan vakıflar olarak külliye, cami, mescid, imaret, medrese, köprü vs. hayır eserleri meydana getirmek. Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan beri uyguladığı fetih metotlarından birisidir. Bu şekilde vakıflar yoluyla sosyal imkânları oluşturulmuş bir bölge çevreden gelen halk tarafından iskân olunmaya başlıyordu. Böylece kısa zamanda o vakıf eserinin etrafında mahalleler oluşuyor ve bir kasaba haline gelmesi sağlanmış oluyordu. Ayrıca Osmanlı padişahları fetihlere katılan, devlete hizmet etmiş kişilere köy ve mezraaları bütün hukuk ve vergileriyle birlikte mülk olarak vermişlerdi. Böylece mülk sahibi olan bu şahısların kendi mülklerinin yeniden düşman eline geçmemesi için çalışacaklar, bölgeyi kendi adamlarıyla iskân edecekleri ve toprağı en verimli bir biçimde işleyecekleri düşüncesi vardı.
