TÜRK İDARE TARİHİ Dersi TANZİMAT DÖNEMİ'NDE (1839-1876)YÖNETİM YAPISI soru detayı:

CEVAP:

19. yüzyıl Osmanlı devlet yapısında merkezî idare ve kanun yapma yetkisini kullanan hükümet kurumları ve meclisler, Tanzimat Dönemi’nde artan entelektüel hayatın meydana çıkardığı fikir hareketleri ve yazılı basın, özellikle 1865 yılından sonra Yeni Osmanlılar Cemiyeti’nin muhalefeti parlamenter monarşi isteklerini ön plana çıkarmıştır. Tanzimat’ın ortaya çıkardığı yeni aydın kitlesi Tanzimat’ı eleştirerek Kanûn-ı Esasi’yi gündeme getirmiştir. Hem yurtiçinde hem de yurtdışında hızlanan muhalefetin, Meşveret Meclislerini örnek göstererek, bir millet meclisi kurulması talepleri Osmanlı ‹mparatorluğu’nda anayasal sisteme giden yolu açmıştır. Yeni Osmanlı aydınları, ülkenin Müslüman ve gayrimüslim vatandaşları tarafından seçimle belirlenen temsilcilerinin oluşturduğu bir millet meclisince yönetilmesinin, dağılmakta olan çok uluslu imparatorluğu bir arada tutacağı görüşündeydiler. Bütün bu gelişmelerin sonucunda, 1876 yılında II. Abdülhamit tarafından Osmanlı’nın ilk anayasası olan Kanun-i Esâsî ilan edildi. Yeni meclis, padişah tarafından atanan Meclis-i Âyan ve seçimle oluşan Meclis-i Meb’ûsân olmak üzere iki yapılı bir Meclis-i Umûmî olarak şekillenecekti. Yasama, bu iki meclisle birlikte Şûrâ-yı Devlet’in yasa tasarılarının hazırlanması sürecine katılması şeklinde oluşmaktaydı.