SORU: Osmanlı İmparatorluğu’nda çevre fotoğrafçılığının durumu nedir?
CEVAP: Üzerinde büyük medeniyetlerin geçmiş olduğu Küçük Asya toprakları bu medeniyetlerin bıraktığı arkeolojik eserle doludur. Bu kadar çeşitli kalıntılar arkeologlar için bulunmaz bir hazinedir. Fotoğrafa uğraşan ve eski eserlerle ilgilenen gezginlere yeni bir çalışma olanağı ve buna bağlı yeni araştırma kapısı açılmış olmuştur. Bu arkeologların yanında bulunan fotoğrafçılar ya da doğuya sefer yapan gemilerle bu medeniyetlere gelen fotoğrafçılar bu alanları fotoğraflamışlardır. İskenderiye’den gelen vapurdan Kahire ve Nil yolu ile Karnak bölgesinin piramitlerini, Beyrut limanı basamağı ile Akdeniz’in doğu ucunun çok geniş arkeolojik kalıntılarını ve İzmir yolu ile de Ege’nin bağrını dolduran eski Frigya, Roma, Miken ve İyonya medeniyetlerinin kalıntılarını, özellikle Efes’i ve İstanbul limanı ile de Osmanlı’nın Marmara Denizi çevresindeki İslam mimarisinin en güzel örneklerini belgeleme olanağı bulmuşlardır. Dar sokakları, ahşap evleri ile Batı’dan apayrı görünümündeki kentlerin mimari yapılarının belgecisi olmuşlardır. Yalıları, kasırları, sarayları ve köşkleri, Türk evlerinin yapısını, yok olan değerleri, manzaraları, anıtları bu belgeci anlayışla fotoğraflamışlardır.
