CEVAP: Osmanlı sivil eğitiminde modernleşme, askerî eğitimden yarım yüzyıl kadar geç başlamıştır. Bunun en önemli nedeni, sivil eğitimin, geleneksel olarak dinî otoritenin temsilcisi olan ulemanın nüfuzu altında bulunmasıydı. Bununla beraber, sefir, düşünür veya bilim adamı olarak Batıyı tanıma fırsatı bulan Osmanlı aydınları, 19. yüzyılın başlarında, Batının Osmanlı’ya karşı sağlamış olduğu üstünlüğün, eğitim, bilim ve fen alanlarındaki üstünlükten kaynaklandığını fark etmeye başlamışlardı.