MODERN ORTADOĞU TARİHİ Dersi Ortadoğu Tarihi’nde Haşimîler: Irak ve Ürdün soru detayı:
SORU:
Osmanlı'nın Hicaz üzerindeki hakimiyetini kısaca değerlendiriniz.
CEVAP:
Hilafeti bünyesinde bulunduran Osmanlı Devleti Hicaz bölgesinin kendi
kontrolünde kalmasına büyük özen gösterirken Mekke emirlerine karşı da oldukça
müsamahakâr davranıyordu. Tarih boyunca ağırlıklı olarak Hicaz, kısmen
Yemen ve Orta Arabistan’da nüfuz kuran Mekke Emirleri, Osmanlılar zamanında
da -daha sınırlı bir alanda da olsa- nüfuzlarını devam ettirdiler. Zira Osmanlı
Devleti bir taraftan Peygamber soyundan geldikleri için onlara saygı göstererek
bölge üzerinde daha etkili olabiliyor, diğer taraftan da onların, özellikle bedevî
toplumlar üzerindeki, geleneksel gücünden istifade ediyordu. Görünüşte ve protokolde
sadrazam ile eş değerde olan Mekke Emirleri aslında devlet tarafından da
dolaylı olarak kontrol altında tutulmakta idiler. Geleneklere ait ve bedeviler ile
ilgili konularda, hac işlerinde onlardan yararlanırken, Cidde Eyaleti de merkez
üzerinden teşkilatlandırılıp onların daha fazla bağımsız davranmalarının önüne
geçildi. Yazılı olmamakla birlikte, teamül olarak belirlenen sınırlarını aştıklarında
ya görevden alınmakta ya da cezalandırılabilmekteydiler.