KAMU EKONOMİSİ I Dersi Kamu Girişimciliği ve Özelleştirme Teorisi soru detayı:
SORU:
Özelleştirme politikasının temel amacı nedir, açıklayınız.
CEVAP:
Özelleştirme politikasının temel amacı serbest piyasa ekonomisini güçlendirmek ve ona işlerlik kazandırmaktır. Özelleştirme ile serbest piyasa ekonomisinin en önemli unsuru olan rekabet kurumunun işlerlik kazanacağı, kaynak kullanımında ve kaynak dağılımında etkinliğin sağlanacağı ve sonuç olarak ekonomide verimliliğin artacağı kabul edilmektedir.
Bilindiği üzere kamu iktisadi teşebbüslerinin bir kısmının “tekel” statüsünde olması tam rekabeti engellemektedir. Ancak kamu iktisadi teşebbüslerinin tekel statülerinin kaldırılması serbest piyasa ekonomisine işlerlik kazandırmak için yeterli değildir. Çünkü kamu iktisadi teşebbüsleri özel teşebbüslere oranla çeşitli yönlerden üstün bir duruma
sahiptirler. KİT’lerin çoğunlukla iflas tehlikesi ile karşı karşıya bulunmamaları, zararlarının genel bütçe içerisinden karşılanması bu eşitsizliği artıran faktörlerdir. Böyle olunca, ekonomide verimlilik de artmamaktadır. Ayrıca kamu iktisadi teşebbüsleri, tekel durumları nedeniyle piyasada paylarını kaybetmemek için kaliteyi iyileştirmek, fiyat ve
maliyeti düşürmek gibi bir takım önlemleri almak gereğini duymamaktadırlar. Ayni şekilde yeni ve modern teknolojileri de izlemeleri çoğunlukla mümkün olmamakta ve bu nedenler kamu iktisadi teşebbüslerinin ekonomide düşük verimlilikle çalışmaları sonucunu ortaya çıkarmaktadır. Öte yandan kamu iktisadi teşebbüslerinin bu yapıları, aynı sektörde faaliyette bulunan özel teşebbüsleri de olumsuz bir yapılanmaya sevk etmektedir. Bu sonuç olarak ekonomide genel verimlilik düzeyinin azalması demektir.
Şüphesiz sadece KİT’lerin özelleştirilmesi şeklinde bir uygulama dışında diğer tür özelleştirme uygulamaları (yasal kurumsal serbestleşme, kamusal mal ve hizmetlerin fiyatlandırılması, hizmetlerin ihale yoluyla özel kesime gördürülmesi, vb.) de serbest piyasa ekonomisine işlerlik kazandıracak uygulamalardır.