CEVAP:

Protokol sözcüğü; Fransızca “protocole” kelimesinin Türkçe karşılığıdır. Protocole, sözcüğü, Fransa’da ilk defa 1330 yılında “Resmî Evrak, Resmî Tutanak” anlamında; 1829 yılında da, “Resmî ilişkilerde ve törenlerde önde gelme hakkı ve biçimsel davranışlar konusunda uyulması gereken kurallar bütünü” anlamında kullanılmıştır. Fransızlar ve İngilizler diplomatik alanda, “protokol” “protocole diplomatique” kelimesini; kamusal alanda, “Devlet başkanı ve
önemli şahsiyetler nezdinde, resmî kabullerde ve mahkemelerde uygulanan davranış biçimleri” olarak “etiket” etiquette kelimesini; ayrıca, toplumsal yaşamda uygulanan saygı ve nezaket kuralları için “Davranış Bilgisi” anlamına gelen “le savoir-vivre” deyimini kullanmaktadırlar. Kelimelerin, ait oldukları dildeki yazılışlarını, kimi metinlerde birebir kullanıldığına tanık olabilirsiniz. Bu kelimeler aynı zamanda, bir kültüre, bir ülke ya da dönemdeki yaşam biçimine ait her şeyi içeren terimler gibi de kullanılmaktadır.
Türkçede, devlet ve kamu kesiminde; gündelik yaşamın devleti temsil eden kısmında, daha özel davranmayı içeren kısaca; resmiyet; resmi olmaya ilişkin esasların tamamı; “protokol” ile ifade edilmektedir. Protokol, kelime anlamıyla bir kurallar dizgesidir. Farklı metinlerde, Protokol Kuralları ifadesi hatalı olarak kullanılmaktadır. Protokolün, özünde; ilk ünitemizde açıkladığımız, toplumsal yaşamın olmazsa olmazı, “saygı ve nezaket kuralları” ya da “görgü kuralları” bulunmaktadır. Osmanlılar’dan itibaren; günümüzdeyse yer yer; resmî alanda “teşrifat”, protokol ile; toplumsalda da “adab-ı muaşeret” görgü kuralları ile aynı anlamları belirtmek için kullanılan, farklı Osmanlıca sözcüklerdir.