İLKÇAĞ FELSEFESİ Dersi Pre-Sokratikler: Natüralist Dönem soru detayı:
SORU:
Pythagorasçı felsefede bilgelik anlayışı nasıldır?
CEVAP:
İnsanın beden ve ruhtan oluşan bileşik bir varlık olduğu düşüncesi, Pythagorasçıları düalist bir insan doğası anlayışına ulaştırır. Bu bileşimde temel bileşen ruhtur ve ruh bedenle ilişkisinde bozulur, özünü kirletir. Pythagorasçıların amacı, “(…) insanın kendisini, beden ve ruh göçüne köle olmaktan kurtarmaktır. İnsan ne denli kötü ve günahkâr bir yaşam sürerse, öldükten sonra ruhunun aşağılayıcı bir hayvan bedenine girme olasılığı o denli yüksek olur”. Bu nedenle Pythagorasçı okulun üyeleri, bedenin bozucu etkilerinden arınmak, tanrısal olanla birleşmeyi sağlamak için tutkuları sınırlayan bir özdenetimi geliştirmeyi amaçlayan, doğru eylemlere yönelirler. Ruhun doğru eyleme yöneltilmesi düşüncesi, peşi sıra bireyselliği getirirken, bireysel eylemlerin sorumluluğuna ilişkin ahlaki tartışmanın zeminini de hazırlar. Diğer bir deyişle, ileride önce Herakleitos’ta ve Sokrates’te, modern dönemdeyse özellikle Varoluşçu filozoflarda görüleceği üzere insanın eylemlerinden sorumlu olduğu düşüncesi, Pythagorasçı “ruh” anlayışının eşliğinde belirir. Buna göre, insan eylemlerinden sorumludur ve insanı insan yapan da eylemleri üzerine düşünmektir. Diğer bir deyişle teorik çalışmalar yapan insan, yaşam kurallarını da belirler. İnsanı, çok sonraları Nietzsche’nin işaret ettiği sürü insanından ayıran şey, var olan ahlaki yargıları sorgulamaksızın kabul etmek yerine, yaşamı sorgulaması, eylem dünyasının koşullarını belirleme gücüne sahip olmasıdır. Pythagorasçılara göre, ancak bu türden bir yaşam bilgece, felsefi bir yaşamdır.