HADİS TARİHİ VE USULÜ Dersi TEMEL HADİS KAYNAKLARI ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALAR soru detayı:

CEVAP:

Kütüb-i sitte’nin yaklaşık hicrî beşinci asrın sonlarından itibaren otoritelerinin pekişmesinin bir diğer sonucu ise bu dönemden itibaren yazılan râvilerle ilgili kitapların önemli ölçüde Kütüb-i sitte merkezli olmasıdır. Kütüb-i sitte’de adı geçen râvilerin hemen hepsini ihtiva eden ilk çalışma Cemmâilî nisbesiyle tanınan Abdülganî b. Abdilvâhid el-Makdisî (ö. 600/1203) tarafından telif edilmiştir. O, el-Kemâl fî esmâi’r-ricâl isimli eserini bu amaçla telif etmiştir. el-Kemâl kendisinden sonraki Kütüb-i sitte râvileriyle ilgili eserlerin temeli olmuş, onu esas alan birçok çalışma yapılmıştır. Bunların en önemlilerinden biri Mizzî’nin (ö. 742/1341) Tehzîbü’l-Kemâl fî esmâi’r-ricâl isimli eseridir. Tehzîbü’l-Kemâl üzerine yapılan en geniş ve önemli çalışma ise İbn Hacer el-Askalânî’nin (ö. 852/1448) Tehzîbü’t-Tehzîb’i olarak kabul edilir. Bu dönemde zayıf râviler hakkında da eserler kaleme alınmıştır. Bunlar arasında Zehebî’nin Mîzânü’li’tidâl ve onun hem muhtasarı hem de tamamlayıcısı mahiyetindeki İbn Hacer’in Lisânü’l-Mîzân’ı en önemlileridir.
Kütüb-i sitte râvileri hakkında bunların dışında başka çalışmalar da yapılmıştır. Kütüb-i sitte râvileri hakkında yapılan söz konusu çalışmalar râvi ile ilgili ünitede detaylarıyla ele alınmaktadır.