BANKACILIK VE SİGORTACILIĞA GİRİŞ Dersi Bankacılıkta ve Sigortacılıkta Risk soru detayı:
SORU:
Risk yönetim sürecinin bir unsuru olan riskin tanımlanması kavramını açıklayınız.
CEVAP:
Risk yönetim süreci, riskin tanımlanması, ölçülmesi ve yönetilmesinden oluşur. Risk yönetim süreci, riskin tanımı yapıldıktan sonra bir yöntemle ölçülmesini ve mevcut kaynaklarla yönetilmesini gerektirir. Risk yönetimi süreci, faaliyet sürdüğü sürece süreklilik arz eder. Faaliyet devam ederken yeni risklerin tanımlanması, ölçülmesi ve yönetilmesi gerekir.
Riskin tanımlanması, riskin kaynaklarının tespiti ve problemin analizini gerektirir. Riskin kaynağı, ilişkiye geçtiğimiz taraflar veya dışsal faktör olarak etkileşimde bulunmak zorunda olduğumuz taraflar olabilir. Örneğin, hangi müşteriyle alacak borç ilişkisine veya alışveriş ilişkisine girileceği, işletmenin tercihine bağlıdır. Diğer taraftan, vergi ve izin gibi kamu düzenlemeleri, işletmenin tercihinden bağımsız dışsal faktörler de riskin kaynağı olabilirler. Problemin analizinde ise tehlikelerin neden olduğu risk tespit edilir. Tehlikeler; para kaybetme, yaralanmalar, mal ve can kayıpları olarak karşımıza çıkar. Riskin tanımlanması, çeşitli yöntemler ile yapılabilir. Bu yöntemleri şu şekilde sıralayabiliriz:
i. Amaç odaklı belirleme: Amaca ulaşmayı engelleyebilecek muhtemel tehditlerin tespit edilmesiyle belirlenir.
ii. Senaryo bazlı belirleme: Gelecekte gerçekleşecek eylem ve alınacak kararların muhtemel sonuçların tespit edilmesidir.
iii. Uzman görüşüne dayalı belirleme: Muhtemel alternatiflerin getirdiği risklerin, konunun uzmanı tarafından değerlendirilmesi yoluyla tespit edilmesidir.
iv. Ankete dayalı belirleme: Konuyla ilgili kişilerin düşüncelerini somutlaştırmak için anket yapılabilir.
v. Risk matrisine dayalı belirleme: Temel faaliyetler bazında yukarıdaki yöntemler kullanılarak riskler, kontrol düzeyi ve nihai etki şeklinde oluşturulacak risk matrisi ile belirlenebilir.
Risk matrisleri, kurumsal risk yönetiminin önemli bir aracıdır. Kurumsal risk yönetiminde, şirketler ve kurumlar temel faaliyetlerini ve risklerini tanımlar ve bunları ölçmeye ve yönetmeye çalışırlar. Örnek olması açısından, BDDK tarafından Bankaların İç Sistemleri ve İçsel Sermaye Yeterliliği Değerlendirme Süreci Hakkında Yönetmelikte tanımlandığı üzere, bankaların temel faaliyetleri bazında risklerini tanımlamaları ve ölçmeleri öngörülmektedir (BDDK, 2014).