SAĞLIK EKONOMİSİ Dersi SAĞLIKTA ARZ VE TALEP soru detayı:

CEVAP:

Arzı etkileyen birinci faktör, tedavi edebilme yeteneği, yani teknolojidir. Gittikçe artan sağlık hizmeti maliyetlerinde teknolojinin kendini hızla yenilemesinin büyük önemi vardır. Son iki yüzyıldır tıpta büyük yenilikler yaşanmıştır ve dünya çapında sistem yenilikleri böylece zorunluluk hâline gelmiştir. Tarihin gerçeği bu şekilde sürecekse, büyük yenilikler gelmeye devam edecek ve her bir teknolojik yenilik yeni uzmanlık doğuracak böylece hizmetler daha çok kullanılır olurken, aynı zamanda daha pahalı olacaktır. Bu nedenle teknoloji büyük imkânlar sunarken, sağlık sistemi yöneticilerinin içinden çıkmakta zorlandıkları sorunları da getirmektedir. Arzı belirleyen faktörlerin ikincisi kapasitedir. Birçok ülkede sağlık hizmetleri hizmeti kullanan noktasında ya büyük oranda sübvanse edilen ya da tamamen ücretsiz olduğu için, bir hizmet türünün bulunup bulunmaması birçok kişinin o hizmeti almasını tek başına belirleyen faktör olmaktadır. Örneğin İngiltere’de bölgeler arasında aile hekimi sayısı ile hastane hizmetlerinin kullanım sayısı arasında kuvvetli pozitif korelasyon bulunmuştur. Bunun anlamı, aile hekimi gelince hastaları hastaneye sevk etmekte, ama aile hekimi yokken hastalar kendi kararlarıyla hastaneye daha az başvuruda bulunmaktadır. Bütün ülkelerde kanıtları elde edilen durum, arzın miktarı arttıkça talebin de buna göre artış
gösterdiğidir. Hizmeti kullananların hizmet maliyetlerini bilmediği gibi, bunu birçok zaman karşılayan da olmadığı bir pozisyonda arz arttıkça beklenti oluşturmakta, beklenti de talebe dönüşmektedir. Böylece ihtiyaç ile talep arasında ümit edilen akılcı yaklaşıma dayalı ilişki yok olmaktadır.Üçüncü olarak arzı belirleyen sunucu etkileridir. Bu etkileri açıklamak için klasik bir örnek yararlı olacaktır. Hizmeti sunanlara ödeme biçimleri hizmetin ne miktarda sunulacağını belirleyenler arasındadır. Örneğin fatura bazlı ödemelerle yürüyen bir sistemde arz tarafı yayılarak ve yükselerek geliri artırma çabasına girmekte, vatandaş sayısı kadar ödeme yapılan bir modelde (per capita) ise hizmetler gereği kadar bile sunulmama şekline dönüşmektedir.