SORU: Savaşın kazanılmasında Azerbaycan’ın rolü ne olmuştur?
CEVAP: Azerbaycan Türkleri yalnızca Kafkasya cephesinde savaşmıyorlardı. Çeşitli cephelere 10 bini kadın olmak üzere 681 bin Azerbaycan vatandaşı gönderilmişti (bu sırada cumhuriyetin nüfusu, 3.4 milyondu). Azerbaycan vatandaşları Moskova, Leningrad, Stalingrad ve Kursk cephelerinde savaşmış ve 300 bini savaşta hayatını kaybetmiştir. Savaşın kazanılmasında Azerbaycan’ın büyük katkısı oldu. Savaş yıllarda üretilen toplam yakıtın yüzde 80’i Azerbaycan’ın payına düşmüştü. Sovyet ordusunun tekstil ürünleri ve yiyecekleri önemli ölçüde Azerbaycan’dan sağlandı. Özellikle petrol ve petrokimya ürünleri, savaşın kazanılmasında önemli etkenlerden biri oldu. Stalin’in istediği her şeyin, hatta daha da fazlasının verilmesinde Azerbaycan Komünist Partisi Birinci Sekreteri Mircafer Bağırov’un payı büyüktü. Bağırov, vatanını sevmekle birlikte Stalin’in acımasız politikalarını kendi cumhuriyetinde uygulamaktan çekinmedi. Göreve başlar başlamaz Bağırov, cumhuriyette gerek kendisine karşı çıkanları gerekse Moskova’ya karşı başkaldırmaya çalışanları ağır bir şekilde cezalandırdı. Onun zamanında 70 bin Azerbaycan vatandaşı “temizleme operasyonları” sonucunda hayatını kaybetti.
