SORU: Savaşın Rusya ekonomik hayatına olan etkileri nelerdir?
CEVAP: Savaş ekonomik hayatta da tesirini gösteriyordu. Büyük çiftlik sahipleri kredi sıkıntısına düştüklerinden üretimlerini azaltmak zorunda kaldılar. iktisatçılar tahıl fiyatlarının yükselmesi çiftlik sahiplerini daha fazla üretime zorlayacak diye tahmin ediyorlardı. Kredi, esas olarak sanayi dalına kaydırılmıştı. Rus anonim şirketlerinin raporlarına göre savaş yıllarında 1 milyar 256 milyon ruble kredi dağıtılmış olup, bunun 920 milyon rublesi fabrika inşasına ve makina sanayiine yatırılmıştı. 1916 yı- lında fabrikalar imalatlarının %80’ini orduya sevk ediyorlardı. Savaş neticesinde ihracat büyük sekteye uğradı. Rusya’nın ekonomisini savaş endüstrisi, iç pazar ve müttefiklerden alınan krediler ayakta tutabiliyordu. 1914 yılında başta Fransa ile ingiltere gibi müttefiklerinden toplam olmak üzere 2 milyar 243 milyon dolar de- ğerinde kredi alındı. Bu kredinin üçte biri endüstriye yatırılmıştı. Rusya’ya dünya pazarlarının kapanması yakıt, kömür, petrol, demir vb. hammadde sıkıntılarına yol açtı. Tren yollarının bilhassa askeri ihtiyaçlar için kullanılması ulaşıma sekte vurdu. Kalifiye elemanların silahaltına alınması, hammaddenin pahalanması iktisadi sıkıntıları arttırıyordu. Bunlara bağlı olarak paranın değeri düşmüş ve hayat çok pahalanmıştı. Savaş öncesi genel geçim endeksini 100 olarak kabul ettiğimizde, genel geçim endeksi Aralık 1915’te %156’ya, Haziran 1916’da %196’ya, Temmuz 1916’da %122’ye yükselmişti. Aynı süre içinde etin fiyatı %332, yağın %220, unun %265, patatesin %144, tuzun %585 artmıştı. Esasen, köylülerin büyük çoğunluğu imparatorluktaki toprak dağılım sisteminden memnun değildi. Savaşın başlamasıyla köylülerin köylülerinde askara alınması tarım sektöründe işçi (ırgat) sıkıntısını başlatmıştı. 1916’larda işçi ücretleri %300 kadar artmıştı. Erkeklerin cepheye yollanmasıyla çiftlik işleri kadınlar ve çocukların omuzuna yüklendi. 27 eyalette 13.200.000 kadı- na karşılık ancak 8.400.000 erkek çalışıyordu. Fakat her şeye rağmen savaşın ilk yıllarında köylünün kazancı artmıştı. Ayrıca askere alınanların ailelerine tazminat veriliyordu. Köylülere harcama yapmaları yasaklanmıştı. Diğer taraftan ise, daha önce olduğu gibi paraya ihtiyaçları olmadığından tahıllarını yok pahasına değil istedikleri gibi yüksek fiyatlara satma imkanını elde ettiler. Bu ise savaş yıllarında köylünün maddi gücünün artmasına sebep oldu. Dolayısıyla da 1917 ihtilalini köylü ihtilali-ayaklanması şeklinde yorumlamak doğru değildir.
