İŞLETME HUKUKU Dersi Borç İlişkisi, Borçların Doğumu ve Sözleşmeler soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Sebepsiz zenginleşme ve sebepsiz zengileşme unsurularını açıklayınız.


CEVAP:

Nedensiz zenginleşme, genel olarak, Türk Borçlar Kanunu m. 77-82 arasında düzenlenmiştir. Nedensiz zenginleşme, haklı ve hukuken geçerli bir neden olmaksızın birinin, birbaşkasının mal varlığından veya emeğinden zenginleşmesidir. Diğer bir deyiş ile nedensiz zenginleşmede taraflardan birinin mal varlığında bir artış oluşmakta, bu artış ile diğer kişinin malvarlığı ve emeği arasında bir bağlantı olmakta ve bunun haklı ve hukuken geçerli bir nedeni bulunmamaktadır. Nedensiz Zenginleşmenin Unsurları Nedensiz zenginleşme nedeniyle, bir borcun doğabilmesi ve dava açabilmek için dört unsurun varlığı gerekir. Bunlar tanımdan da anlaşılacağı gibi, zenginleşme, haklı bir nedenin bulunmama, nedensellik bağı ve hukuka ve ahlaka aykırı bir amacın bulunmamasısıdır. Zenginleşme: Sebepsiz zenginleşmeden söz edebilmek için, her şeyden önce bir kimsenin malvarlığında bir artış (zenginleşme) oluşmalıdır. Bir malvarlığında artıştan söz edebilmek için, malvarlığının aktifinde bir artış olması gerekmez. Mal varlığında gerçekleşecek olan bir eksilmenin engellenmesi durumunda da zenginleşme vardır. Örneğin Ayla’nın banka hesabınıdan çıkması gereken bir para yanlışlıkla Caner’in hesabından çıkmış ise, burada da Ayla’nın malvarlığının aktifinde bir artış olmamasına karşın, zenginleşme vardır. Çünkü Ayla’nın hesabından çıkması gereken para çıkmamıştır. Haklı bir Nedenin Bulunmaması: Nedensiz zenginleşmenin söz konusu olabilmesi için, bir malvarlığında meydana gelen zenginleşmenin hukuken geçerli, haklı bir nedene dayanmaması da gerekir. Bu unsur şu şekillerde ortaya çıkabilir: • Hukuksal nedenin geçerli olmaması ve borç olmayan şeyin ödenmesi, • Hukuksal nedenin gerçekleşmemesi, • Hukuksal nedenin ortadan kalkmış olması. Nedensellik Bağı: Nedensiz zenginleşmeden söz edebilmek için, bir kimsenin malvarlığında meydana gelen artış ile diğer kimsenin malvarlığı veya emeği arasında bir nedensellik bağının bulunması; yani bir malvarlığındaki çoğalmanın diğer kimsenin malvarlığı veya emeğinden ileri gelmesi gerekir. Hukuka ve Ahlaka Aykırı Bir Amacın Bulunmaması: Bir kişinin malvarlığında meydana gelen artış ile hukuken geçerli olmayan haksız kazanımdan elde edilmiş olması gerekir. Diğer bir ifade ile bir kimsenin malvarlığındaki artışın nedeni, diğer kişinin malvarlığındaki bir olaydan kaynaklanmalıdır. Ancak bu olayın malvarlığında bir azalma şeklinde gerçekleşmesi gerekmez.