CEVAP:

Sermaye piyasaları, ilgili aracın piyasaya ilk kez girişi esas alınmak suretiyle ikili bir sınıflandırmaya tabi tutulmaktadır: Birinci el piyasası ve ikinci el piyasası. Birinci el piyasası, yeni (ilk kez) çıkarılan sermaye piyasası araçlarının işlem gördüğü piyasayı ifade etmektedir. Bu piyasada fon talep edenler tarafından ihraç edilen pay, tahvil gibi sermaye piyasası araçları tasarruflarını sermaye piyasasında değerlendirmek isteyenlerle ilk kez buluşmaktadır. Bunun sonucu olarak birinci el piyasası işlemleri sonrasında, tasarruf sahibinde bulunan sermaye, fon talep eden ihraççıya geçmektedir. Birinci el piyasasında, sermaye piyasası araçları, halka arz edilerek ya da halka arz edilmeksizin satılmaktadır. Halka arz, en genel anlamıyla satış çağrısının belirsiz sayıda kimselerden oluşan halk kitlesine yapılmış olmasını ifade eder. Ancak birinci el piyasası işleminde belirleyici olan, satışın halka arz yoluyla yapılıp yapılmaması değil, sermaye piyasası araçlarının piyasada ilk kez işlem görmesidir. Halka arz yoluyla satış gerçekleştiriliyorsa sermaye piyasası araçlarının satışı suretiyle fon talep eden ihraççının, mevzuatta öngörülen yükümlülükleri yerine getirmesi zorunluluğu bulunmaktadır (SerPK m. 4 vd.). Birinci el piyasası işlemlerine konu olan sermaye piyasası araçlarının satışında aracı kurumlardan yararlanılması mümkündür (SerPK m. 10/I). Satımda aracı kurumdan yararlanılmış olması, yapılan işlemin birinci el piyasası işlemi olma özelliğini bertaraf etmemektedir. İkinci el piyasası, birinci el piyasasında satışı yapılmış olan sermaye piyasası araçlarının işlem gördüğü piyasadır. Bu piyasada, birinci el piyasada ihraççının çıkarmış olduğu sermaye piyasası araçlarını satın almış olan tasarruf sahipleri, bu araçları başkaca kişi veya kurumlara satmaktadır. Dolayısıyla ikinci el piyasalarda gerçekleşen işlemler nedeniyle, ihraççının hesabına sermaye girişi söz konusu olmamaktadır. İkinci el piyasaların, fon ihtiyacı bulunanlara sermaye aktarımı fonksiyonu bulunmamakla birlikte, bu piyasaya tasarruf sahiplerinin güveni, piyasa istikrarı bakımından önem taşır. Söz konusu güvenin tesisi bakımından ikincil piyasa işlemleri açısından çeşitli taraflara yönelik bazı mükellefiyetlere mevzuatta yer verilmiştir. Kanunda ya da diğer mevzuatta yatırımcıları korumaya yönelik düzenlemelerin pek çoğu ikinci el piyasa işlemleri ile ilgilidir. Bu piyasaların ismi zikredilmek suretiyle özel bir düzenlemeye borçlanma araçları tebliğinde yer verilmiştir. Anılan tebliğ uyarınca borsada işlem gören borçlanma aracı niteliğindeki sermaye piyasası araçlarının borsada ve borsa dışında alım satımı, borsa düzenlemeleri çerçevesinde mümkündür ve yetkili kuruluşlar tarafından borsa dışında işlem gören borçlanma araçlarının işlem fiyatlarının günlük olarak kamuya açıklanması
zorunluluğuna tebliğde yer verilmek suretiyle, ikinci el piyasası işlemleri bakımından yatırımcıyı korumaya yönelik bir düzenleme yapılmıştır (bkz. Teb. II-31.1 m. 11).