METAFİZİK Dersi TROP KURAMLARINDA SOMUT NESNE KATEGORİSİNİN TÜRETİLMESİ soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Simons’un Çekirdekli Trop Demeti Kuramı'nı açıklayınız.


CEVAP:

Herhangi bir somut nesnenin özellikleri (bu bağlamda birli tropları) geleneksel olarak özsel ve ilineksel olarak ikiye ayrılır. Somut nesnenin bir özelliğinin değiş­ mesi, somut nesnenin yok olmasına yol açıyorsa bu özelliğe özsel, yol açmıyorsa ilineksel denir. Dolayısıyla değişmeye uğrayan bir somut nesnenin yalnız ilineksel özellikleri değişebilir, özsel özellikleri ise hep aynı kalır. Örneğin, bir somut nesne olan elektronun taşıdığı özsel belirlenebilir özellikler, Kütle, Elektrik Yükü ve Spin Büyüklüğüdür. (Spin Büyüklüğü, yukarıda sözü geçen Spin Değeri’nin mutlak değeridir. Anımsanacağı gibi spin değerleri + ˆ ile – ˆ dir. Bu durumda gerek spin değeri + ˆ olan, gerekse spin değeri – ˆ olan bir elektronun spin büyüklüğü + ˆ olacaktır; bilindiği üzere |+ ˆ| = |– ˆ| = + ˆ.) Nitekim bütün elektronların kütlesi, elektrik yükü ve spin büyüklüğü her zaman aynıdır. Trop Kuramlarında bunun anlamı, her bir elektronun taşıdığı bir belirlenmiş özellik olan kütle tropunun herhangi başka bir elektronun kütle tropuyla tam-benzer olmasıdır. (Aynı şey elektrik yükü ve spin büyüklüğü için de geçerlidir.) Öte yandan elektronun taşıdığı ilineksel belirlenebilir özellikler, Yer, Hız vb. özelliklerdir. Nitekim aynı elektronun farklı zamanlarda farklı hızları olabildiği gibi, farklı elektronların aynı zamanda farklı hızları bulunabilir. (Aynı ilineksellik Yer diğer özellikler için söylenebilir.) Trop Kuramlarında bunun anlamı, bu elektronların tam-benzer olamayan hız tropları, yer tropları vb. tropları taşımaları demektir. 

Simons’a göre bir somut nesnenin özsel özellikleri arasındaki biraradalık içsel bir bağıntıdır. Simons bir somut nesnenin birbiri ile içsel biraradalık bağıntısı ile bağlanmış olan tüm özsel troplarının demetine somut nesnenin çekirdeği diyor. Bu çekirdek somut nesnenin çıplak taşıyıcısı işlevindedir. Nitekim somut nesnenin tüm ilineksel troplarını çekirdek taşır. (Çekirdek tıpkı ilineksel tropları taşı­ yan bir çıplak taşıyıcı işlevini görür.) Böylece, durmadan gerilemeye yol açmadan, iki ilineksel trop arasında ikili biraradalık bağıntısının bulunması, her iki tropun aynı bir çekirdek tarafından taşınması ile tanımlanabilir. Simons bu kurama Çekirdek Kuramı adını veriyor. Bu kuram somut nesnenin devinim ve değişimini olanaklı kılıyor. Devinim (yer değiştirme) özsel tropların farklı zamanlarda farklı konumları olmasına, değişim ise aynı çekirdeğin farklı zamanlarda farklı ilineksel tropları taşımasına dayanıyor. (Bkz. Simons, 1994, s. 567-569; ayrıca bu anlatım için bkz. Grünberg, 2005, s. 75 - 76.)