CEVAP:

Singer-Prebisch tezinde, dış ticaret hadlerinin ilkel (tarımsal) ürün ihracatçısı az gelişmiş ülkeler aleyhine dönmesine neden olarak arz, talep etkileri ve ekonomilerin yapısal esnekliği ile ilgili bir dizi faktör üzerinde durulmuştur. Aşağıda ilkel ürün fiyatlarının sanayi ürünleri fiyatlarına göre gerilemesinin sebeplerini ve Singer-Prebisch tezinin dayanakları açıklanmaktadır:

Az gelişmiş ülkelerin ihracatında gıda maddelerinin önemli yer bir tuttuğu açıktır. Engel Kanunu’na göre; gelir arttıkça, gıda maddelerine yapılan harcamaların oranı azalır; buna karşılık sanayi mallarına yapılan harcamaların payı artar. Başka bir deyişle, zamanla tarım ürünlerine olan dünya talebi azalırken sanayi ürünlerine talebin artıyor olması nedeniyle ya da az gelişmiş ülkelerdeki gelir artışı sonucunda ithalat talebi, ihraç malları talebinden daha hızlı yükseldiği için dış ticaret hadleri, gıda maddeleri ihraç eden ülkeler aleyhine bir gelişme göstermektedir.

Singer-Prebisch tezini destekler nitelikte, gelişmekte olan ülkelerin teknolojik gelişmelerden yeterince yararlanamamaları konusunda bazı dayanaklar ileri sürülmüştür. Bunlardan ilki; İhracat kesiminde ortaya çıkan teknolojik yeniliklerin, tarımsal ürünlerin arzında büyük artışlara ve dolayısıyla tarımsal ürünlerin fiyatlarında düşüşlere sebep olmasıdır. Tarım ürünleri arzının doğal koşullara bağlı olması nedeniyle gerekli esneklikten yoksun olması, fiyat düşüşlerini önlemek için üretimin kısa dönemde azaltılamamasına neden olmaktadır. İkinci dayanak; Singer-Prebisch tezinde, gelişmiş ülkelerdeki güçlü işçi sendikaları ve diğer tekelci kuruluşların, teknolojinin yarattığı verimlilikte meydana gelen artışları fiyatlara yansıtmayıp yüksek ücret ve kâr şeklinde kendilerinde alıkoydukları savunulmaktadır. Buna karşılık ilkel ürün üreten ülkelerin verimlilik artışlarından sağlamış oldukları kazançlar fiyatların düşmesi nedeniyle çok düşük kalmıştır. Çünkü söz konusu ülkelerde güçlü sendikalar ve tekel kuruluşların ya hiç bulunmayışı veya güçsüz olmaları nedeniyle verimlilik artışları ihraç mallarının fiyatlarının düşmesine sebep olmuştur. Böylece, verimlilik artışları ülkede tutulamayıp az gelişmiş ülkelerden gelişmiş ülkelere devamlı bir gelir akımı doğurmaktadır. Bu durum az gelişmiş ülkelerin satın alma güçlerini azaltarak kalkınma çabalarını büyük ölçüde kısıtlamaktadır.