CEVAP:

Tümevarım Yöntemi

Tümevarım yöntemi, tikel yani tek tek olgulardan genel sonuçların çıkarıldığı bir süreci ifade etmektedir. Bu süreçte önce gözlemlemek suretiyle olgular toplanır, ardından toplanan ampirik bulgular çözümlenir, sınışandırılır, bunu takiben de genellemelere gidilir. Son aşamada ise genellemeler sınanmak için yeniden gözlem dünyasına dönülür. Bu tür bilimsel faaliyette tek tek olguların gözlenmesiyle varılan sonuçlardan genellemelere gidilmektedir. Tümevarımcılara göre bilim gözlemle başlar; gözlem bilimsel bilginin üzerinde inşa edileceği sağlam bir temel teşkil etmektedir ve bilimsel bilgi tümevarımla gözlem önermelerinden oluşmaktadır.

Tümdengelim Yöntemi

Buna karşılık tümdengelim yönteminde ise bilimsel faaliyet, verili bir iddia yahut açıklayıcı genelleme çerçevesinde olguların çürütülmesi, doğrulanması yahut teyit edilmesi süreci şeklinde işlemektedir. Burada yöntemde genellemelerden olgulara ve bunların teyit edilmesi veya çürütülmesine gidilmektedir. Kısaca bilim adamı önce genel önermeler ileri sürer ve bu önermeleri adım adım teste tabi tutarak çürütür veya teyit eder. Genel önermeden çıkarılan tikel önermeler ve olgular sınanmaya tabi tutulur, tikel önerme veya olgu doğrulanırsa genelleme pekişmiş, yanlışlanırsa genelleme çürütülmüş olur.