CEVAP:

Sosyal hizmetin etiğe ilişkin yönelimleri dört döneme ayrılarak incelenmektedir:
1. Ahlâki dönem: Sosyal çalışmanın bir meslek olarak ortaya çıktığı 20. yüzyılın sonları ahlâki dönem olarak adlandırılabilir. Bu dönemde sosyal çalışmada hizmeti alana yönelik olarak ilk etik yönelimler ortaya çıkmıştır. İlk çalışmalar ve etik çabalar öncelikle yoksulluk sorununa odaklanmışlardır. Yoksulların ahlâki açıdan güçlendirilmesine odaklanan paternalistik çabalar, ahlaki boyutta bireyi geliştirme amacına yöneliktir. Özellikle toplumsal hareketlerle şekillenen ahlâki etik dönemde alkol, yoksulluk, yetersiz konut, şiddet, sağlık bakımı ve zihinsel hastalık gibi konular üzerinde durulan konular olmuştur. İlerleyen yıllarda sosyal çalışmacılar, öğretme programları, müdahale teorileri ve eğitim modelleri geliştirmişler; psikoloji ve psikiyatri gibi alanlarla işbirliği içinde yeni bakış açılarını benimsemişlerdir.
2. Değerler dönemi: Mesleki etik kurallar oluşturmaya dönük çabalar, 1919 yılında ortaya konulmaya başlanmıştır. Amerikan Aile Refah Birliği, 1922 yılında sosyal hizmet sunumunda etik çalışmalarla ilgili bir komite oluşturmuştur. Bununla eşzamanlı olarak bazı okullarda etik konusunda derslerin verilmeye başlandığı göze çarpmaktadır. Özellikle 1940’ların sonu ve 1950’lerin başında ahlâki boyuttan yavaş yavaş sosyal çalışma mesleğinde değerler ve etik çabalara doğru bir kayma olduğu görülmektedir. Bu yıllarda hizmeti alanın ahlâkına odaklanmak yerine hizmeti sunanların davranış ve ahlâki değerlerine yönelişin başladığı söylenebilir. 1947 yılında ise Amerikan Sosyal Hizmet Uzmanları Birliği, sosyal hizmet etik ilkelerini ilan etmiştir. 1960’lar ve 1970’ler sosyal hizmet uzmanlarının sosyal adalet, sosyal reform ve sivil haklar konularına yöneldiği yıllardır. Bu yıllarda dünyadaki gelişme ve değişmelerin de sosyal hizmet etik anlayışının üzerinde etkili olmuştur. Sosyal hizmet, bu gelişmelerle birlikte insan haklarına, sosyal yardımlaşmaya, eşitlik, ayrımcılık ve baskıya ilişkin değerlere ve etik belirlenimlere yönelmiştir. Bu dönem, sosyal hizmet sunumunda değerlere odaklanılan bir dönem olmuştur. Değerler dönemi çalışmalarında genel olarak mesleğin vizyonu, temel değerleri, hizmeti alanların değişim kapasitesini değerlendirebilme ve kendi kararlarına katılabilme, sosyal adalet, toplumsal değişme gibi konulara yoğunlaşma başlamıştır. Sosyal çalışmacının kendi kişisel değerlerini inceleme ve açıklama, bu dönemde odaklanılan diğer konular olmuştur.
3. Etik teori ve karar verme dönemi: Mesleki etik çalışmalar alanında 1970’li yıllar önemli gelişmeleri ortaya çıkarmıştır. Bu yıllarda bilginin daha hızlı yayılımına yönelik gelişmeler, etik eksenli uygulamaların ortaya çıkmasını tetiklemiştir. Bu gelişmelerin etkisiyle sosyal hizmet alanında 1980’lerin başında yeni bir dönem başlamıştır. Özellikle tıp etiği ile ilgili gelişmeler, ahlak felsefesinin ilkeleri, kavramları ve uygulamaları ile birleştirilmiş; profesyonellere yol gösteren teorilere erişmeye dönük metaetik çalışmalarına girişilmiştir. Etik felsefesi alanında oldukça derinlemesine çalışmalar, etik alanının felsefi bir uzmanlık oluşu hakkında oldukça soyut tartışmalara meydan okumuştur. Bu teorik düzeydeki çalışmalar, uygulamadaki sorunlar için ilham kaynağı olmuştur. Hasta hakları, mahkum hakları, sosyal yardımlaşma ve insan hakları gibi konular, önemli uğraşı alanları halini almış; bu gelişmeler, uygulamalı etik konusundaki çalışmaları tetiklemiştir. Aynı dönemde gelişen tıbbi teknolojiler de (organ nakli, üreme teknolojileri, kürtaj, yaşamın sonlanması) etik arayışlar üzerinde etkide bulunmuştur. Diğer alanlarda da (tıp, gazetecilik, hukuk, mühendislik) ortaya çıkan gelişmelere paralel olarak 80’lerin başı etik teorilerin oluşturulduğu zamanlar olmuştur. Biyoetik konusunda (tıbbi ve sağlık etikleri) başlayan çabalar, sosyal çalışma alanında etiğe dönük geniş tabanlı uygulamaları ortaya çıkarmıştır. Gazetecilik etiğinde kaynağın gizliliğini koruma, ile ilgili ahlaki sorunlar, tıbbi uygulamalarda ya da biyoetikte bilgilendirilmiş onam, hasta mahremiyeti, yaşamın sonu bakımı ve sınırlı sağlık bakım kaynaklarının tahsis edilmesi gibi konular, tüm alanlardaki mesleki etik çalışmalarına yol göstermiştir. Tüm bu çabalar, sosyal hizmet alanında da yankı bulmuş; Ulusal Sosyal Çalışmacılar Birliğinin 1987 yılında “Sosyal Çalışma Ansiklopedisi” ni yayınlamıştır. Bu yayın, felsefi etikten köken alan uygulamalı etik alanına önemli
katkı sunmuştur.
4. Etik standartlar ve risk yönetimi dönemi: 1996 yılında Amerikan Ulusal Sosyal Çalışmacılar Birliğinin –National Association of Social Workers- (NASW) sosyal hizmet uygulamaları için etik rehberlik ve standartları yayınlaması, geniş bir alanı kapsayacak şekilde etik kuralları ortaya çıkarmıştır. Uzunca bir zamandır sürdürülen ve oldukça çeşitli başlık ve içeriklerde yayımlanan çeşitli kodlardan köken alan 1996 kuralları oldukça kapsamlı mesleki ilkeleri içermektedir. Daha önce karmaşık ve birbiri ile bağlantısız çok sayıda çalışma 1996 NASW kodu ile resmen onaylanmış mesleki ilkeler haline gelmiştir. Sosyal hizmetin uygulanmasında yoksulluk içinde yaşayan, savunmasız, ezilen, zayıf, ihtiyaç sahibi ve dezavantajlı grupların güçlenmelerine özellikle dikkat çekilmiştir. Böyle kişi ve grupların refah düzeyini arttırmaya ve tüm insanların temel ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik ilkeler vurgulanmıştır.