ÇAĞDAŞ TÜRK DÜNYASI Dersi SOVYET DÖNEMİNDE ORTA ASYA soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: Sovyet sömürge siyasetinin kültürel alanda izlediği politikalar nelerdir?


CEVAP: Tüm Orta Asya kültür ve dilini etkileyen en önemli değişiklik alfabe değişiklikleri olmuştur. Türk dilli halkların kullandığı Arap alfabesi yerine önce 1926 yılından sonra Latin alfabesi, daha sonra, 1940’lı yıllarda, Kiril alfabesi kullanılmaya başlandı. Alfabe değişiklikleriyle geleneksel aydınlar ve toplumun ileri gelenlerinin yeni nesil üzerindeki etkisi yok edilmek istendi. Eğitim ve alfabe reformu çerçevesinde her bir halk için farklı alfabeler geliştirilerek ortak bir düşünce ve edebiyatın oluşmasının önüne geçildi. Her bir cumhuriyette diğerlerinden bağımsız yerel kültür politikaları yürütüldü. Edebiyatla birlikte tarih yazımında da köklü değişiklikler yapıldı. Halkların tarihi yerine ülke tarihleri yazılmaya başladı. Stalin döneminde 1928-1934 ve 1937-1939 yılları arasında iki dalga halinde gerçekleştirilen baskı politikaları sonucu milyonlarca Sovyet vatandaşı suçsuz yere tutuklandı, sürgüne gönderildi ya da idam edildi. Bir diğer Sovyetleştirme hareketi olan hücum politikalarının en belirgin biçimde izlendiği alan, Müslüman kadınların yaşayışındaki değişimler oldu. Sovyet yönetimi açık bir biçimde Orta Asya kadınlarının geleneksel İslami yaşam tarzına karşı savaş açtı. Sovyet ideolojisi her çeşit dini, ilerlemeye engel olarak değerlendirdiği için dinsizliği bir devlet politikası olarak benimsemişti. Kazak SSC başkenti Almatı’daki büyük Ortodoks katedrali ateizm müzesine dönüştürüldü; camiler kapatıldı, her türlü dinî ibadetin toplu olarak yapılması, dinî günler ve bayramların kutlanması yasaklandı.